【胡杨林大讲堂】地理空间大数据的尺度分析和...
Во?водство Парма и П?аченца | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1545–1802 (1808) 1814–1859 | |||||||||||||||||||
Motto: Dirige me Domine! "Lead me, oh Lord!" | |||||||||||||||||||
![]() Во?водство Парма и П?аченца (зелено) | |||||||||||||||||||
![]() Современа Итали?а во 1815 година. | |||||||||||||||||||
Статус | Во?водство | ||||||||||||||||||
Главен град | Парма П?аченца | ||||||||||||||||||
Говорени ?азици | Емили?анскорома?олски итали?ански латински | ||||||||||||||||||
Вероисповед | Римокатоличка црква | ||||||||||||||||||
Уредува?е | Апсолутна монархи?а (Во?водство) | ||||||||||||||||||
Во?вода | |||||||||||||||||||
? 1545–1547 | П?ер Лу?ци Фарнезе (прв) | ||||||||||||||||||
? 1854–1859 | Роберт I (last) | ||||||||||||||||||
Истори?а | |||||||||||||||||||
? Создава?е на титулата во?вода на П?ер Лу?ци Фарнезе од Папа Павле III | 16 септември 1545 | ||||||||||||||||||
24 априол 1748 | |||||||||||||||||||
1 ноември 1802 | |||||||||||||||||||
? Анекси?а од Франци?а | 1808 | ||||||||||||||||||
? Обнова | 11 април 1814 | ||||||||||||||||||
3 декември 1859 | |||||||||||||||||||
Население | |||||||||||||||||||
? Estimate | 501,000 во 19 век | ||||||||||||||||||
Валута | Пармиска лира | ||||||||||||||||||
|
Во?водство Парма и П?аченца (итали?ански: Ducato di Parma e Piacenza латински: Ducatus Parmae et Placentiae) — итали?анска држава создадена во 1545 година и сместена во северна Итали?а, во сегашниот регион Емили?а-Рома?а.[1]
Првобитно царство на семе?ството Фарнезе, откако папата Павле III го направило наследно во?водство за неговиот син, П?ер Лу?ци Фарнезе, со него владеело династи?ата до 1731 година, кога последниот во?вода, Антонио Фарнезе, починал без директни наследници.[1][2] По една децени?а владее?е на Хабсбурговците, во?водството преминало под династи?ата Бурбон-Парма.
Во?водството било нападнато од Наполеон и припоено од Франци?а, со обновен суверенитет во 1814 година по поразот на Наполеон. Сопругата на Наполеон, Мари?а Луиза, тогаш владеела како во?вотка до не?зината смрт. Парма била вратена под владее?е на Бурбоните во 1847 година, а во 1859 година, во?водството било формално укинато биде??и било интегрирано во новата итали?анска држава.[1]
Истори?а
[уреди | уреди извор]Во?водството Парма било создадено во 1545 година од делови на Во?водството Милано ?ужно од реката По, кое било освоено од папските држави во 1512 година. Овие територии, со центар на градот Парма, биле дадени како феуд за вонбрачниот син на папата Павле III, П?ер Лу?ци Фарнезе.[2]
Во 1556 година, на вториот во?вода, Отавио Фарнезе, му бил даден градот П?аченца, со што станал и во?вода од П?аченца, па така државата потоа била позната како Во?водство Парма и П?аченца (итали?ански: Ducato di Parma e Piacenza). Семе?ството Фарнезе продолжило да владее до изумира?ето на нивната машка лини?а во 1731 година [1]
Консолидаци?а
[уреди | уреди извор]Отавио Фарнезе се трудел да го направи во?водството просперитетно, да ?а придобие добронамерноста на народот со примена на мудрите мерки што ве?е ги презел неговиот татко и да се додворува на локалното благородништво користе??и пове?е умереност од П?ер Лу?ци, знае??и како да го консолидира во?водството со промовира?е на неговата економи?а и финансиска и комерци?ална размена а се занимавал и со културата, но започнал и територи?алната експанзи?а со припо?ува?е на некои феуди. Во 1573 година, бро?от на жителите на новиот главен град значително се зголемил и достигнал 26.000. Александар Фарнезе, ко? исто така бил важен генерал на шпанската арми?а, наследува??и го раководството на во?водството, бил принуден од шпанскиот крал Филип II да го назначи сво?от седумнаесетгодишен син Ранучио I Фарнезе за регент, биде??и шпанскиот крал не сакал да се лиши од способниот и храбар генерал.[3]
Алесандро починал далеку од Парма на 3 декември 1592 година од гангрена предизвикана од аркебуза за време на опсадата на Кан де Бек, една година пред неговата смрт то? наредил изградба на тврдината Цитадела со цел да ?а потврди мо?та на семе?ството, но исто така да обезбеди работа на работна сила од 2.500 лу?е составена главно од сиромашните делови од градското население. Ранучио I, страстен за уметност и музика, го направил во?водскиот двор прв во Итали?а во музичката уметност. Во ово? период, градот бил збогатен со уникатни споменици, како што се Палацо дела Пилота и Театро Фарнезе, а исто така била донесена совемена легислатива, ко?а го направил Парма центар на извонредност и во однос на животниот стил и како архитектонски модел, издигнува??и го градот како културен капитал на исто ниво на други важни европски метрополи. Неговата влада била виновна за ?авната егзекуци?а на над 100 гра?ани на Парма обвинети за заговор против него. Во 1628 година, по смртта на Ранучио I, во?водството му било предадено на неговиот шеснаесетгодишен син Одоардо, ко? на 11 октомври истата година се оженил со петнаесетгодишната Маргерита де Медичи во Фиренца, ?ерка на Козимо II де Медичи, Големиот во?вода од Тоскана.[4][5]
Овие претставувале тешки години за во?водството, покра? страшната чума од 1630 година ко?а го десеткувала населението, новиот во?вода одржувал арми?а од 6.000 пешади?а и за да ?а финансира своите поданици ги принудувал на тешка сиромашти?а, влегува??и во долгови со банкари и трговци. И покра? големите трошоци, неговата прва кампа?а била негативна: П?аченца била окупирана од шпанските трупи, неговите трупи биле поразени на територи?ата на Парма од Франческо I д'Есте, во?водата од Модена, а Одоардо бил принуден да потпише мировен договор со Шпани?а под што, откако ?е се распушти со?узот со Франци?а, то? ?е ?а евакуира П?аченца.[6]
По неговата смрт, ко?а се случила во П?аченца на 11 септември 1646 година на 34-годишна возраст, во?водството преминало на неговиот син Ранучио II и две години регентството го обезбедувале неговата сопруга Маргерита де Медичи и неговиот ву?ко, кардиналот Франческо Мари?а Фарнезе, до осумнаесетгодишна возраст. Во 1691 година, Во?водството Парма било нападнато од царската во?ска и ограбено од четири ил?ади во?ници кои пристигнале во Парма со жени и деца; не само што нивното одржува?е паднало на суб?ектите, туку и силува?ето, злоупотребата и насилството следеле едно по друго без одмор. Ранучио II направил многу дела за да ?а подобри ситуаци?ата на своите поданици, но контрастот поме?у безгрижниот живот на дворот и касата на блага?ната била навистина извонредна и за да ги задржи сите ликови кои ротирале на дворот на Парма. Поради ваквата ситуаци?а, во?водата бил принуден да оданочува, избегнува??и, сепак, допира?е на црковниот приход. За време на неговото владее?е, Ранучио II купил скапоцени слики и томови, то? ги преселил пове?ето од семе?ните збирки зачувани во римските резиденции во Парма и во 1688 година бил отворен новиот Во?водски театар. Ранучио II имал син предодреден да го наследи, Одоардо, ко?, сепак, починал пред сво?от татко и затоа никогаш не управувал со во?водството.[7][8]
Три години пред неговата смрт, благодарение на посредништвото на амбасадорот гроф Фабио Перлети, Одоардо се оженил со грофицата од Палатин, Дороте?а Софи од Но?бург, со ко?а имал две деца: Алесандро, ко? починал на осум месеци и Елизабета. На 11 декември 1694 година, по ненаде?ната смрт на Ранучио II, во?водството потоа преминало во рацете на шеснаесетгодишниот втор син Франческо, ко? се оженил со вдовицата на неговиот брат Дороте?.[9]
Франческо Фарнезе
[уреди | уреди извор]
Владее?ето на Франческо Фарнезе целосно ?а вратила династи?ата Фарнезе во центарот на големата политика. Наследува??и ?а катастрофалната финансиска состо?ба, за да се обиде да ?а излечи, то? ги скратил сите непотребни трошоци на дворот со отпушта?е на пове?ето слуги, музичари и ?у?и?а. Ги укинал и претставите, судските забави и банкетите. Било изградено хидраулично дело за одбрана на градот П?аченца од ерози?ата на По, се фаворизирал проширува?ето на Универзитетот во Парма и на коле?от Нобили, охрабрува??и го проучува?ето на ?авното право, истори?ата, ?азиците и географи?ата. Уметниците, писателите, музичарите и драматурзите уживале во заштитата пред дворот. Во 1712 година започнале работите за реновира?е на во?водската палата во Колороно, завршена во 1730 година. Во 1714 година, во?водството постигнало важен дипломатски успех кога Франческо, благодарение на канцелариите на неговиот амбасадор во Шпани?а, ?улио Алберони, можел да ?а омажи сво?ата внука Елизабета за шпанскиот крал Филип V, ко? останал вдовец претходно истата година.[10][11]
Истребува?е на Фарнезе и доа?а?е на Бурбон-Парма
[уреди | уреди извор]Поради недостаток на машки наследници, Елизабета Фарнезе, внука на во?водата Антонио Фарнезе, била прогласена за наследничка на Фарнезе. Таа добила многу предлози за брак, и конечно се омажила во 1714 година за Филип V. По смртта на бездетниот во?вода Антонио во 1731 година, Филип V ги потврдил правата што ги имала неговата сопруга над во?водствата според договорите потпишани во Договорот од Виена од 1725 година и Договорот од Севи?а од 1729 година, и ги барал двете за Шпанската ку?а Борбонци. Така, во?водството било наследено од страна на неговиот прв син со Елизабета, Карло, ко? владеел како во?вода Карло I од Парма и П?аченца. То? владеел со своите територии четири години до кра?от на Во?ната за полското наследство, кога, според она кое било утврдено со Договорот од Виена (1738), ги предал двете во?водства на Домот на Хабсбург во замена за кралствата на Неапол и Сицили?а.
Хабсбурзите владееле само до завршува?ето на во?ната за австриското наследство во 1748 година, чи? последен мировен договор, Договорот од Екс-ла-Шапел, им го отстапил во?водството на Бурбоните во лицето на Инфанте Филип од Шпани?а, помлад брат на Карло I. Во?водата Филип станал основач на Ку?ата на Бурбон-Парма, владее??и над проширеното Во?водство Парма, П?аченца и Гвастала (итали?ански: Ducato di Parma, Piacenza e Guastalla), владетелите на Гонзага на соседната Гуастала изумреле во 1746 година.
Во 1796 година, во?водството било окупирано од француските трупи под Наполеон, а политичката ситуаци?а во државата станала кра?но збунета. Фердинанд го задржал сво?от престол под француските воени гувернери до Договорот од Аранхуес од 1801 година, кога општ договор поме?у Ку?ата на Бурбон и Наполеон формално одлучил цеси?а за во?водството на Франци?а во замена за Тоскана, но во?водата останал во Парма додека не починал во 1802 година.
Наполеонов период (1796-1814)
[уреди | уреди извор]Наполеон Бонапарта бил неодлучен за иднината на во?водството, стреме??и се кон целосен ангажман на Бурбоните во европските во?ни како негови со?узници. Дури и кога француските закони и администраци?а постепено биле воведени, формалното припо?ува?е кон Француското Царство било прогласено дури во 1808 година по избувнува?ето на Полуостровската во?на. Во?водството било реформирано како департман на Таро.
Последни децении (1814-1860)
[уреди | уреди извор]Во 1814 година, во?водствата и биле дадени на хабсбуршката сопруга на Наполеон, Мари?а-Луиза, ко?а владеела со нив до кра?от на сво?от живот. По не?зината смрт во 1847 година, во?водството било вратено на семе?ството Бурбон-Парма, кое владеело со малото Во?водство Лука. Гуастала била отстапена на Модена. Бурбоните владееле до 1859 година, кога биле протерани со револуци?а по победата на Франци?а и Сардини?а во во?ната против Австри?а (наречена Австриска во?на во Франци?а и Втора во?на за независност во Итали?а).
Во декември 1859 година, Во?водството Парма и П?аченца било комбинирано со Големото Во?водство Тоскана и Во?водството Модена за да ги формираат Обединетите провинции Централна Итали?а. Во март 1860 година, по референдум, тоа се споило со Кралството Сардини?а, кое во 1861 година го променило своето име во Кралство Итали?а.
Историски знами?а и грбoви
[уреди | уреди извор]- State Flags
-
1545-1731
(Фарнезе) -
1815-1847
(Хабсбург-Лорен) -
1848-1849
(Бурбон-Парма) -
1850-1851
(Бурбон-Парма) -
1851-1859
(Бурбон-Парма) -
Civil ensign
1851-1859
(Бурбон-Парма)
- Coat of arms
-
1545-1586
(Фарнезе) -
1586-1731
(Фарнезе) -
1748-1802
-
1814-1847
(Хабсбург-Лорен) -
1847-1860
(Бурбон-Парма)
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ?Duchy of Parma and Piacenza | historical duchy, Italy“. Encyclopedia Britannica (англиски). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ 2,0 2,1 ?Parma e Piacenza, ducato di nell'Enciclopedia Treccani“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?FARNESE, Ottavio in "Dizionario Biografico"“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?Alessandro Farnese principe e poi duca di Parma e Piacenza nell'Enciclopedia Treccani“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?ODOARDO Farnese, duca di Parma e di Piacenza in "Dizionario Biografico"“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?La famiglia Farnese - la storia dei Duchi di Parma e Piacenza“. Informazioni turistiche su Parma e provincia (итали?ански). Архивирано од изворникот на 2025-08-06. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?RANUCCIO II Farnese, duca di Parma e Piacenza in "Dizionario Biografico"“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?FARNESE, Odoardo in "Dizionario Biografico"“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?FARNESE, Odoardo, detto Odoardo II in "Enciclopedia Italiana"“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?FRANCESCO Farnese, duca di Parma e Piacenza in "Dizionario Biografico"“. www.treccani.it (итали?ански). Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?Francesco Farnese“. www.histouring.com (англиски). Посетено на 2025-08-06.
Извори
[уреди | уреди извор]- Murphy, Orville Theodore (1982). Charles Gravier, Comte de Vergennes: French diplomacy in the age of revolution, 1719–1787. SUNY Press. ISBN 978-0-87395-482-2. Посетено на 21 February 2011.
- Alessandro Cont, Il potere della tradizione. Guillaume Du Tillot e la questione della nobiltà, "Nuova Rivista Storica", 100, 1 (gennaio-aprile 2016), pp. 73–106
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Flags of Parma
- Constitution of 1848 (на итали?ански)