一图读懂医药分开综合改革任务重点
| Констанца | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| ||||||||
 | ||||||||
  Констанца | ||||||||
| Координати: 44°10′N 28°38′E? / ?44.167°N 28.633°E | ||||||||
| Зем?а |  Романи?а | |||||||
| Основа?е | 7 век п.н.е. | |||||||
| Површина | ||||||||
| ? Градска | 124,89 км2 (4,822 ми2) | |||||||
| ? Метро | 1.013,5 км2 (3,913 ми2) | |||||||
| Надм. вис. | 25 м | |||||||
| Население (2011 [1]) | ||||||||
| ? Градско | ▼283,872 | |||||||
| ? Густина | 2.273/км2 (5,890/ми2) | |||||||
| ? Метро | 425,916 | |||||||
| ? Етнички групи | Романци, Кримски Татари, Турци, Роми, Lipovans, Македонци, Грци, Ерменци | |||||||
| Поштенски код | 900xxx | |||||||
| Повик. бр. | (+40) 41 | |||||||
| Рег. таб. | CT | |||||||
| ?азици | романски | |||||||
| Мреж. место | primaria-constanta.ro | |||||||
Констанца или ?устен?а (романски: Constan?a) — град во ?угоисточниот дел на Романи?а, во регионот на Добру?а, на брегот на Црно Море. Констанца историски е познат како Томис (грчки: Κωνστ?ντζα), ?устен?а (бугарски: Кюстенджа) и Костен?е (турски: Кюстенджа). радот е на?старо населено место во Романи?а, основан во околу 600 година п.н.е. Констанца е главен град на областа Констанца и на?големиот град во регионот.
Според пописот од 2011 година, Констанца има население од 283.872, што го прави петти на?населен град во Романи?а. Неговата површина е 39,26 км2 со должина од околу 30 километри. Во градот се нао?а на?големото пристаниште на Црно Море и едно од на?големите во Европа[2].
Истори?а
[уреди | уреди извор]Антички период
[уреди | уреди извор]Според историчарот од 6 век ?орданес (после Касиодор), основа?ето на градот се препишува на масегетиската кралица Томирис[3].
Констанца се смета за на?стариот посто?ано населен град во Романи?а. То? бил основан во почетокот на 7 век п.н.е. во времето на големата грчка колонизаци?а од доселеници од малоазиатскиот град Милет и првично бил познат како Томис. Населбата стекнала статус на град во 4 век п.н.е. Пристаништето било користено од Грците за тргови?а со месното население - Гети, Скити и Келти. Таквата трговска размена довела до голем разво? на градот во текот на 3 век п.н.е. Градот бил во составот на Одринското Царство, но во 29 година п.н.е. бил освоен од Рим?аните. Голем бро? на натписи кои биле прона?дени во градот и неговата околина, покажале дека денешниот град лежи врз некогашниот антички град Томис. Дел од овие натписи денеска се нао?аат во Британскиот музе? во Лондон.
Во егзил своите последни осум години од животот во градот ги поминал познатиот римски поет Овидиj, опишува??и го градот како разрушен од во?ните и културно заостаната населба на кра?от од царството.[4]. Градот станал важен христи?ански центар уште во првите години на христи?анството. Шире?ето на верата во регионот му се припишува на Апостол Андре?.
Средновековен период
[уреди | уреди извор]Градот првично бил дел од римската провинци?а Мизи?а, но по реформите на Диоклеци?ан станал центар на провинци?ата Мала Скити?а. Малку подоцна, градот го добил името Констанца, дадено од царот Константин I Велики во чест на неговата полусестра Флави?а Максима Константи?а. На?стариот прона?ден запис за ова име ?Κωνστ?ντια“ датира од 950 година. Градот ко? се нао?а на брегот од Црно Море, во близина поминува Големиот ?ид на Тра?ан, и на?веро?атно и самиот то? бил опкружен со градски ?идини.
На кра?от од 6 век градот бил под опсада од Аварите, а потоа станал дел од Првото и Второто Бугарско Царство. Во 14 век Констанца бил во границите на Добру?анското Деспотство, а околу 1419 година бил вклучен во територи?ата на Отоманското Царство.
Модерен период
[уреди | уреди извор]Во 1860 година била изградена железничка лини?а порзува??и го градот со Чернавода на Дунав. Во времето на основа?е на Бугарската егзархи?а во 1870 година, градот бил вклучен под не?зино раководство. По Руско-турската во?на од 1877-1878 година, Констанца заедно со цела Северна Добру?а станала дел од Романи?а. Градот станал главно пристаниште на зем?ата и главен транзитен пункт за романскиот извоз. Во 1889 година била изградена бугарска црква и бугарско училиште. По изградбата на мостот ка? Чернавода во 1895 година градот се поврзал со романската железничка мрежа, и во исто време се изградила редовна лини?а до Истанбул.
Во следните години романските влади презеле сериозни мерки за колонизаци?а на регионот, населува??и го со Романци од сите краеви на зем?ата, Според географскиот речник на Ж. Чанков, во 1879 година во градот живееле околу 5.000 жители, и во самиот град не живеел ниту еден Романец. Кон 1918 година населението на градот било над 25.000 лица, од кои една третина Романци, а останатите се Бугари, Турци, Евреи, Грци и други.
При избувнува?ето на Балканската во?на во 1912 година, три лица од Констанца биле доброволци во Македонско-одринските доброволни чети. Во Првата светска во?на, на 22 октомври 1916 година, градот бил окупиран од бугарски, германски и отомански во?ници. Согласно нератификуваниот од Романи?а Букурешки договор од 1918 година, градот останал во делот од Добру?а, поставена под заедничка контрола на Централните сили, но по капитулаци?ата на Бугари?а во септември 1918 година Романи?а ?а вратила контролата над областа.
Во периодот ме?у во?ните Констанца продолжил да расте како трговски центар и во 30-те години над половина од романскиот извоз поминувал низ неговото пристаниште. Спопред Кра?овската спогодба од 1940 година, Романи?а ?а отстапила ?ужна Добру?а на Бугари?а. договорот предвидувал и размена на население. За време на Втората светска во?на Констанца и не?зиното пристаниште биле бомбардирани од воздухопловството на Обединетите Нации.
Клима
[уреди | уреди извор]Констанца е еден од на?топлите градови во Романи?а. Констанца има гранична влажна суптропска и влажна континентална клима, со океански и полупустински вли?ани?а. Посто?ат четири различни сезони во текот на годината.
Летниот период (кра?от на ма? до средината на септември) е тополо, суво и сончево во периодот од ?ули и август и просечната температува е 23 °C. Почетокот на летото носи многу врнежи, но од почетокот на ?ули времето станува многу топло.
Есен започнува во средината или кра?от на септември, со топли и сончеви денови. Септември може да биде потопол од ?уни, кое се должи на топлината акумулирана од страна на Црното Море. Првиот мраз се случува во просек во средината на ноември. Зимите се благи во споредба со другите градови во ?ужна Романи?а. Зимата во градот пристигнува многу подоцна отколку во внатрешноста на зем?ата и во декември времето често достигнува високи температури до 8 °C. Просечната температура во ?ануари е 1 °C.
| Месец | ?ан | Фев | Мар | Апр | Ма? | ?ун | ?ул | Авг | Сеп | Окт | Ное | Дек | Годишно |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| На?висока забележана °C (°F) | 18.3 (64.9) |
24.5 (76.1) |
30.8 (87.4) |
31.9 (89.4) |
36.9 (98.4) |
36.9 (98.4) |
38.5 (101.3) |
36.8 (98.2) |
34.8 (94.6) |
31.0 (87.8) |
26.5 (79.7) |
21.0 (69.8) |
38.5 (101.3) |
| Прос. висока °C (°F) | 3.7 (38.7) |
4.9 (40.8) |
8.1 (46.6) |
13.8 (56.8) |
19.3 (66.7) |
23.8 (74.8) |
25.9 (78.6) |
25.8 (78.4) |
22.4 (72.3) |
17.0 (62.6) |
11.6 (52.9) |
6.4 (43.5) |
15.2 (59.4) |
| Сред. дневна °C (°F) | 0.5 (32.9) |
1.6 (34.9) |
4.6 (40.3) |
9.9 (49.8) |
15.5 (59.9) |
20.0 (68) |
22.0 (71.6) |
21.8 (71.2) |
18.3 (64.9) |
13.1 (55.6) |
8.0 (46.4) |
3.2 (37.8) |
11.5 (52.7) |
| Прос. ниска °C (°F) | ?2.3 (27.9) |
?1.0 (30.2) |
2.1 (35.8) |
6.9 (44.4) |
12.1 (53.8) |
16.2 (61.2) |
18.0 (64.4) |
17.9 (64.2) |
14.6 (58.3) |
9.8 (49.6) |
5.0 (41) |
0.5 (32.9) |
8.3 (46.9) |
| На?ниска забележана °C (°F) | ?24.7 (?12.5) |
?25.0 (?13) |
?12.8 (9) |
?4.5 (23.9) |
1.8 (35.2) |
6.4 (43.5) |
7.6 (45.7) |
8.0 (46.4) |
1.0 (33.8) |
?12.4 (9.7) |
?11.7 (10.9) |
?18.6 (?1.5) |
?25.0 (?13) |
| Прос. врнежи мм (ин) | 30 (1.18) |
29 (1.14) |
26 (1.02) |
30 (1.18) |
38 (1.5) |
40 (1.57) |
30 (1.18) |
33 (1.3) |
29 (1.14) |
31 (1.22) |
42 (1.65) |
38 (1.5) |
396 (15.59) |
| Прос. снег см (ин) | 7.0 (2.76) |
7.0 (2.76) |
4.2 (1.65) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
5.5 (2.17) |
3.4 (1.34) |
27.1 (10.68) |
| Прос. бр. врнежливи денови (≥ 1.0 mm) | 5 | 5 | 5 | 5 | 6 | 6 | 5 | 3 | 3 | 4 | 6 | 6 | 59 |
| Сред. бр. сончеви часови месечно | 83.4 | 85.7 | 133.9 | 179.7 | 264.1 | 282.2 | 319.9 | 311.7 | 241.1 | 182.3 | 101.1 | 80.7 | 2.265,8 |
| Извор бр. 1: NOAA[5] | |||||||||||||
| Извор бр. 2: Romanian National Statistic Institute (extremes 1901-2000)[6] | |||||||||||||
Население
[уреди | уреди извор]| Historical population of Constan?a | |||||||||||||
| Година | Население | %± | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1853 | 5,204 | — | |||||||||||
| 1879 | 5,430[7] | 4.3% | |||||||||||
| 1900 | 12,725[8] | 134.3% | |||||||||||
| 1912 | 27,201[9] | 113.7% | |||||||||||
| 1930 | 59,164 | 117.5% | |||||||||||
| 1948 | 78,586 | 32.8% | |||||||||||
| 1956 | 99,676 | 26.8% | |||||||||||
| 1966 | 150,276 | 50.7% | |||||||||||
| 1977 | 256,978 | 71% | |||||||||||
| 1992 | 350,581 | 36.4% | |||||||||||
| 2002 | 310,471 | ?11.4% | |||||||||||
| 2011 | 283,872 | ?8.6% | |||||||||||
Според романскиот попис во 2002 година, во градот живееле 310.471 лу?е, што го прави петти на?населен град во Романи?а. Според пописот од 2011 година, во градот живееле 283.872 жители.
| Етничка група | 1853[10] | 1896[11] | 1912[12] | 2002[13] | 2011[14] |
|---|---|---|---|---|---|
| Вкупно | 5,204 | 10,419 | 27,201 | 310,471 | 283,872 |
| Романци | 279 (5.4%) | 2,519 (24.1%) | 15,663 (57.6%) | 286,332 (92.2%) | 235,925 (83.11%) |
| Татари | 1,853 (35.6%) | 2,202 (21.1%) | 277 (1%) | 8,724 (2.8%) | 7,367 (2.6%) |
| Турци | 104 (2.0%) | 2,451 (9%) | 9,018 (2.9%) | 6,525 (2.3%) | |
| Грци | 1,542 (29.6%) | 2,460 (23.6%) | 3,170 (11.6%) | 546 (0.17%) | 231 (0.08%) |
| Бугари | 342 (6.5%) | 1,060 (10.1%) | 940 (3.4%) | 48 (0.01%) | 18 (0.01%) |
| Евреи | 344 (6.6%) | 855 (8.2%) | 1,266 (4.6%) | 44 (0.01%) | 31 (0.01%) |
| Роми | 127 (2.5%) | n/a | n/a | 2,962 (0.97%) | 2,225 (0.78%) |
Стопанство
[уреди | уреди извор]
.JPG)
Заочнува??и од 1878 година, Констанца бил опишан и дефиниран како ?сиромашно рибарско турско село“. Започнува??и од 1920 година, градот бил опишан како ?процутен град“, познат по извозот на нафта и житни култури[15].
Констанца е еден од главните индустриски, комерци?ални и туристички центри во Романи?а[16]. Во текот на првата половина на 2008 година, околу 3.144 нови компании биле основани во градот и околината[17]. Пристаништето во зем?ата е на?големо и четврто во Европа[18]. Градот, исто така може да се пофали на релативно големо бродоградилиште[19].
Туризмот е важна економска активност во последниве години. Поради неговата близина до други големи туристички одредишта, градот добива голем бро? на посетители секо?а година.
Сообра?а?
[уреди | уреди извор]Во 1895 година била отворена железничка лини?а кон Букурешт. Ова придонело до значителен транзит на тргови?а со жито и нафта.
Автопатот А2 обезбедува брз превоз поме?у Констанца и Букурешт, додека покра? градот поминува и автопатот А4. Во градот се нао?а ме?ународниот аеродром Михаил Когалничеану.
Автобускиот превоз во градот се состои од 23 линии. Во почетокот на 2000-тите, градот купил 130 нови автобуси кои се обоени во различни светли бои, како розова, жолта и зелена бо?а. Исто така постои и двокатни автобуси Volvo кои работат во текот на летото и кои обезбедуваат пристап до и од одморалиштето Мама?а. Заочнува??и од октомври 2013 година, цената на повратен билет е 3 леи. Трамва?от бил активен во превозот до почетокот на 2000-тите, заедно со две троле?буски линии. Денеска посто?ат голем бро? на приватните минибуси.
Знаменитости
[уреди | уреди извор]Плоштад Овиди?. Плоштадот бил диза?ниран од страна на ва?арот Еторе Ферари во 1887 година, и плоштадот е посветен на римскиот поет Овиди?, ко? живеел во градот.
Римски мозаици. Мозаиците се нао?аат во горнниот град до пристаништето. Денес, само околу една третина од оригиналната градба е останата, на плоштина од 850 м2. Мозаиците биле изградени кон кра?от на 4 век. Археолошки траги укажуваат на постое?е на работилници, магацини и продавници во областа.
Светилник. Светилникот е висок 7,9 метри и бил изграден во 1860 година.
Националната опера и балет Олег Дановски
Црква Свети Петар и Павле. Црквата била изградена во грчко-римски стил ме?у 1883 и 1885 година, но била сериозно оштетена за време на Втората светска во?на, и обновена во 1951 година.
?ами?а Махмуди?е. ?ами?ата била изградена во 1910 година. Денеска ?ами?ата претставува седиште на муфти?ата, духовниот водач на 55.000 муслимани кои живеат по должината на брегот на регионот Добру?а.
Политика
[уреди | уреди извор]| Парти?а | Места во 2004 | Места во 2008 | Места во 2012 | Моментален состав | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| СДП | 15 | 19 | 15 | 13 | ||||||||||||||
| НЛП | 6 | 3 | 4 | 10 | ||||||||||||||
| ПНД | N/A | N/A | N/A | 3 | ||||||||||||||
| независен | N/A | N/A | N/A | 1 | ||||||||||||||
| ДЛП | 3 | 5 | 3 | N/A | ||||||||||||||
| НУНР | 0 | 0 | 3 | 0 | ||||||||||||||
| НПР | 0 | 0 | 3 | N/A | ||||||||||||||
| ДНСП | 0 | 0 | 1 | 0 | ||||||||||||||
| ГР | 3 | 0 | 0 | 0 | ||||||||||||||
Спорт
[уреди | уреди извор]Констанца е дом на неколку фудбалски клубови. ФК Виторул се натпреварува во првата романска лига. Посто?ат два рагби тимови: Фарул и Конструктул Клеопатра. Еден од на?добрите ракометни романски клувови од градот е РК Констанца.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ ?Population at 20 October 2011“ (романски). INSSE. 5 July 2013. Архивирано од изворникот на 2025-08-06. Посетено на 16 June 2016.
- ↑ ?Constan?a“. Romanian Tourist Office. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ Jordanes. ?The origin and the deeds of the Goths, Chapter X“.
- ↑ The Cambridge Companion to Ovid ed. Philip Hardie p.235.
- ↑ ?Constan?a Climate Normals 1961-1990“. National Oceanic and Atmospheric Administration. Посетено на March 21, 2015.
- ↑ ?AIR TEMPERATURE (monthly and yearly absolute maximum and absolute minimum)“ (PDF). Romanian Statistical Yearbook: Geography, Meteorology, and Environment. Romanian National Statistic Institute. 2007. Посетено на March 21, 2015.
- ↑ The history of Constan?a Архивирано на 14 септември 2011 г. (романски)
- ↑ Encyclop?dia Britannica Eleventh Edition
- ↑ ?A Handbook of Roumania“. Archive.org. Посетено на 20 ?уни 2012.
- ↑ Robert St?nciugel and Liliana Monica B?la?a, Dobrogea ?n Secolele VII-XIX. Evolu?ie istoric?, Bucharest, 2005; pg. 202
- ↑ Lucian Boia, History and Myth in Romanian Consciousness, Central European University Press, 2001, p. 182
- ↑ Ioan N Roman, La population de la Dobrogea d'après le recensement du 1er janvier 1913 in La Dobrogea Roumaine, Bucharest, 1919
- ↑ 2011 census results per county, cities and towns ?Structura Etno-demografic? a Romaniei“. Edrc.ro. 2025-08-06. Посетено на 20 ?уни 2012.
- ↑ ?Popula?ia stabil? dup? etnie – jude?e, municipii, ora?e, comune“ (романски). Institutul Na?ional de Statistic?. Архивирано од изворникот (XLS) на 2025-08-06. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ Stoica, Vasile (1919). The Roumanian Question: The Roumanians and their Lands. Pittsburgh: Pittsburgh Printing Company. стр. 77.
- ↑ ?GhidTuristic.Ro: Jude?ul Constan?a“ (романски). Архивирано од изворникот на 2025-08-06. Посетено на 2 December 2008.
- ↑ ?Cuget Liber: Constan?a are 3.144 de firme noi, ?n primele ?ase luni din 2008“ (романски). Посетено на 2 December 2008.
- ↑ ?Port of Constan?a Ranking“. www.eosnap.com. 2025-08-06. Архивирано од изворникот на 2025-08-06.
- ↑ ??antierul Naval Constan?a: Despre noi“. Посетено на 2 December 2008.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор] |
?Констанца“ на Ризницата ? |
| ||||||||||||||