做仰卧起坐减肥效果如何 揭秘仰卧起坐减肥误区

Банкарско работе?е во 1970

百度 新加坡品牌虎标，简直堪称全球首屈一指的止痛专家，在新加坡旅行时，到处都能看到虎标的胶布或药膏，又是一大囤货法宝。

Банка (англиски: Bank) е финансиска институци?а чи?а главна де?ност е прибира?ето депозити и дава?ето кредити, како и извршува?ето на платниот промет. Банките се на?важните учесници во финансискиот систем. Во целиот свет, банките се на?знача?ните и на?големите финансиски институции, мерено преку нивното учество во вкупните средства на финансискиот сектор.

Дефинира?е на банките

Фили?алата на банката Тарго во Вецлар, Германи?а

Современите банки претставуваат универзални, пове?еуслужни финансиски институции, биде??и нивните активности не се ограничени на традиционалните банкарски работи (прибира?е депозити и одобрува?е кредити), туку тие нудат и бро?ни небанкарски услуги. На пример, банките се присутни на пазарот на капитал, каде што посредуваат во издава?ето хартии од вредност и во тргови?ата со хартии од вредност. Покра? тоа, банките работат како брокери и дилери и на другите финансиски пазари (на пример, на пазарот на пари и девизниот пазар). Исто така, банките управуваат со пензиските фондови, навлегуваат во де?носта на осигурува?ето, чуваат разни финансиски и нефинансиски имоти, делуваат на пазарот на недвижности, се занимаваат со финансиско советува?е итн.

Зградата на До?че банк во Келн, Германи?а

Посто?ат два основни пристапа во дефинира?ето на поимот банка: да се прифати правната дефиници?а на банката, или пак, да се изведе функционална дефиници?а. Така, во секо?а зем?а постои посебен закон за банките, во ко? вообичаено се дава дефиници?а на поимот банка. На пример, македонскиот Закон за банките ?а дефинира банката како ?правно лице со дозвола од гувернерот на Народната банка на Македони?а основано согласно со одредбите на ово? закон, чи?а основна де?ност е прибира?е депозити и други повратни извори на средства од ?авноста и одобрува?е кредити во свое име и за сво?а сметка.“ Значи, според законската дефиници?а, банките се институции што се занимаваат со прибира?е депозити и дава?е кредити. Ме?утоа, проблемот со законската дефиници?а е во тоа банките извршуваат голем бро? небанкарски активности, кои не се опфатени во законската дефиници?а.
Според функционалниот пристап, дефинира?ето на банките и нивното разграничува?е од небанкарските институции се врши врз основа на услугите што им ги нудат на клиентите. Така, како банки би се дефинирале оние финансиски посредници што нудат банкарски услуги, додека другите финансиски посредници би се дефинирале според нивните услуги. На пример, осигурителните друштва се финансиски институции што се занимаваат со осигурува?е на имот и лица, со животно осигурува?е итн; брокерски ку?и се оние институции што посредуваат во тргови?ата со хартии од вредност; инвестициски фондови се оние посредници што прибираат финансиски средства и нив ги инвестираат на пазарот на капитал итн. Ме?утоа, и функционалниот пристап во дефинира?ето на банките се соочува со слични проблеми, како и законската дефиници?а: денес е невозможно да се направи остра разлика ме?у активностите на банките и оние на небанкарските институции.

Одлики на банките

Зградата на Комерцбанк на Кралскиот плоштад во Касел, Германи?а

Основни одлики на банките се следниве:

• нивните обврски (депозитите) се определени на фиксен износ ко? не зависи од приносот на портфолиото на банките
• обврските на банките имаат кус рок на достасува?е, ко? е далеку пократок од оно? на средствата
• висок процент од обврските (депозитите) се по видува?е
• во основа, ниту обврските ниту кредитите на банките не се преносливи (со определени исклучоци)

Зградата на банката Чешка спорителна во Прага

Историски разво? на банкарството

Фили?алата на Уникредит (UniCredit Bank) во Карлови Вари

Почетоците на банкарството можат да се на?дат во Стара Грци?а пред пове?е од 2 000 години, кога некои лу?е почнале да се занимаваат со размена на монетите што ги ковале одделни владетели. Подоцна, банкарството се развило и во Стариот Рим, но за време на средниот век настапило големо замира?е на банкарските активности, кои биле во спротивност со црковните сфа?а?а. До повторно заживува?е дошло во времето на ренесансата, кога во Итали?а се по?авиле првите банки во вистинска смисла на зборот, т.е. банки што примале депозити од богатите лу?е и им одобрувале кредити на трговците. Подоцна, во текот на 16 век и 17 век, средиштето на банкарството се преместило во северна Европа и во Британи?а, а потоа, пресудно значе?е во неговиот разво? имала индустриската револуци?а. Инаку, зборот банка потекнува од итали?анскиот збор ?banca“ и од старофранцускиот збор ?banque“, кои означуваат клупа, табла, т.е. маса. Имено, првите претходници на банките биле лу?ето кои се занимавале со размена на монети – активност што вообичаено се извршувала на една мала масичка или табла.

Функции на банките

Банките имаат централна улога во економскиот систем, биде??и извршуваат некои активности, кои се од витално значе?е за функционира?ето на економи?ата. Банките извршуваат неколку важни функции:

• Овозможуваат финансиска интермеди?аци?а поме?у штедачите и инвеститорите, т.е. делуваат како финансиски посредници,
• се ?авуваат како носители во платниот промет,
• имаат посебна улогата во монетарната политика,
• Се примарни творци на паричната маса (преку кредитира?е на суб?ектите),
• Преку прибира?ето на депозити и кредити, вли?аат врз вкупната ликвидност и понудата на пари во економи?ата,
• Го помагаат трансмисиониот механизам на монетарната политика,
• на економските агенти им нудат некои дополнителни услуги.

Финансиско посредува?е

Банките претставуваат финансиски посредници (financial intermediaries), односно, ги поврзуваат економските агенти (лу?ето и институциите), кои се нао?аат во различна финансиска положба, т.е. оние со вишок и оние со кусок на финансиски средства. Притоа, банките ги прибираат средствата од економските агенти со вишок, а им поза?муваат на оние со кусок на финансиски средства. Извршува??и ги депозитната и кредитната функци?а, банките им нудат на штедачите и на поза?мувачите на средствата некои погодности, кои не се присутни на финансискиот пазар. Така, на економските единици со финансиски вишоци, банките им овозможуваат да вложуваат финансиски средства со различни износи. Во продолжение, депозитите на населението ка? банките се осигурени до одреден износ, така што дури и да пропадне банката, штедачите нема да ги изгубат вложените пари. Исто така, банките нудат високоликвидни финансиски инструменти, што значи дека клиентите можат во секое време да ги подигнат вложените финансиски средства, и тоа по номиналниот износ. На?после, банките го решаваат проблемот на информациска асиметри?а (informational asymmetry) поме?у економските единици со вишок и со кусок на финансиски средства.

Платен промет

Главна стати?а: Платен промет

Една од на?важните функции на банките е посредува?ето во пла?а?ата ме?у населението, претпри?ати?ата и државните институции. Во то? поглед, банките имаат централна улога во економскиот систем, зашто ефикасното извршува?е на пла?а?ата ме?у економските агенти претставува неопходен предуслов за функционира?е на економи?ата. Во платниот промет, банките ги снабдуваат лу?ето и претпри?ати?ата со готови пари, издаваат чекови и ги обработуваат пла?а?ата, извршени со нив, и вршат електронски пренос на парите ме?у сметките на населението и правните лица.

Монетарна политика

Главна стати?а: Монетарна политика

Една од клучните одлики според ко?а банките се разликуваат од другите финансиски институции е тоа што тие се дел од монетарниот систем на зем?ата, т.е. обврските на банките кон своите клиенти претставуваат дел од паричната масa. Посебното место на банките во однос на другите финансиски институции се изразува во тоа што тие учествуваат во создава?ето на паричната маса, односно можат да ?а зголемат паричната маса. Банките ?а спроведуваат оваа функци?а извршува??и ги своите секо?дневни активности, т.е. преку кредитира?ето. Кога банките им одобруваат кредити на своите клиенти, одобрените кредити се по?авуваат во билансите на банките како нови депозити, под услов клиентите да не ги повлечат средствата во вид на готови пари. Има??и предвид дека депозитите ка? банките се дел од паричната маса, излегува дека со самото одобрува?е на кредитите, банките успеале да создадат нови пари, т.е. да ?а зголемат паричната маса во економи?ата. Ово? процес на создава?е дополнителни пари преку процесот на кредитира?ето се нарекува кредитна мултипликаци?а. Токму заради способноста на банките да создаваат пари, односот на државата кон нив е различен во споредба со другите финансиски посредници.

Други услиги

Банките им ги нудат бро?ни финансиски услуги на своите клиенти:

• брокерски и услуги,
• инвестициско банкарство,
• менувачко работе?е,
• чува?е вредни работи во сефови,
• издава?е гаранции,
• издава?е акредитиви и други инструменти на ме?ународниот платен промет,
• заштита од ризиците,
• управува?е со финансиските и другите имоти,
• финансиско советува?е,
• издава?е електронски пари,
• финансиски лизинг,
• брз трансфер на пари,
• некои активности од областа на осигурува?ето, итн.

Видови банки

Поделбата на банките може да се изврши според пове?е критериуми, како што се: сопственоста, рочноста на одобрените кредити, според регионалниот критериум, според критериумот на прибира?е парични средства за нивните деловни потреби итн. Според последниот критериум, може да се направи следнава категоризаци?а на банки:

• емисони или централни;
• депозитни или комерци?ални;
• универзални;
• инвестициони;
• деловни;
• специ?ализирани или грански;
• разво?ни;
• регионални;
• моно-банки;
• мултинационални банки.

Емисиони или централни банки

Главна стати?а: Централна банка

Под овие ими?а се ?авуваат оние привилегирани банкарски институции кои се задолжени за регулира?е на количеството пари во оптек и за вредноста на домашната валута, за ликвидноста на банкарскиот систем и пошироко за ликвидноста на зем?ата во внатрешниот и во надворешниот платен промет.

Во денешно време, централните банки ги имаат следниве основни функции:

• издаваат, односно емитуваат книжни и ковани пари
• држат резерви на злато и девизи и ракуваат со нив
• го регулираат оптекот на парите во согласност со целите и со задачите на економската политика, внатрешната стабилност на стоково-паричните односи и ликвидноста во ме?ународните пла?а?а, односно во согласност со целите и со задачите на монетарната политика и девизната политика
• ?а регулираат ликвидноста на банкарскиот систем и ликвидноста на пла?а?ата во зем?ата
• ги контролираат кредитните операции во зем?aта
• ги регулираат пла?а?ата и кредитните работи со странство
• вршат одредени работи за сметка на државата
• го организираат платниот промет и се по?авуваат како пресметковен центар за безготовинскиот платен промет
• извршуваат други специфични банкарски работи, кои им ги доверува државата.

Централните банки се разликуваат од зем?а до зем?а, во поглед на горенаведените функции и нивната содржина. Тоа зависи од различниот степен на стопанската развиеност, разликите во општественото уредува?е, различниот степен на развиеност на финансиската структура, разликите во банкарскиот систем, разликите што се ?авуваат во областа на законодавството и сл.

Депозитни или комерци?ални банки

Депозитните или комерци?алните банки заземаат на?големо место во структурата на банкарскиот систем на една зем?а. Тие се занимаваат со мобилизира?е на депозитите од оние правни и физички лица кои имаат слободни парични средства и нив ги пласираат во краткорочни кредити на оние правни и физички лица кои имаат потреба.
Името депозитни банки го добиле од фактот што една од основните функции на овие банки е прибира?е депозити. Додека комерци?алните банки името го добиле уште со нивното настанува?е. Нивната првобитна функци?а била чува?е на парите на трговците во своите трезори. Подоцна кога забележале дека еден дел од овие пари посто?ано се нао?а неподигнати во нивните трезори, тие почнале да им ги поза?муваат на трговците на краток рок. Биде??и на почетокот овие банки се занимавале исклучително со кредитира?е на тргови?ата, тие го добиле името комерци?ални банки. Тоа име го задржале и денес, иако во на?голем дел се универзални во нивното работе?е.
Комерци?алните банки играат многу важна улога во економскиот живот на секо?а зем?а. Тие се ?авуваат како главни глумци на пазарот на пари и пазарот на капитал и во обезбедува?ето на понудата и во обезбедува?ето на побарувачката на парични средства. Значе?ето на овие банки за една зем?а добива уште поголема специфична тежина со оглед на фактот што тие одобруваат краткорочни кредити од краткорочни извори и со тоа создаваат нова парична маса. На ово? начин тие директно вли?аат на ликвидноста на една економи?а. Поради фактот што во структурата на кредитниот потенци?ал доминираат краткорочни депозити, банките мораат строго да го почитуваат принципот на ликвидност, како и да држат резервни парични средства.

Универзални банки

Тоа се оние банки кои се занимаваат со сите видови банкарски работи. Денес, во светот преовладуваат ваквите банки. Преориентаци?ата во банкарството, од специ?ализирани кон универзални се наметна како резултат на современите односи во движе?ата на индустрискиот капитал во светот и, воопшто, со разво?от на светското стопанство. Имено, современото општество, кое оправдано се нарекува кредитно стопанство затоа што парите и кредитите станаа составен дел на севкупната репродукци?а, има потреба од таков тип банка ко?а ?е дава комплетни банкарски услуги, односно ко?а ?е биде универзална во своето работе?е.

Инвестициони банки

Главна стати?а: Инвестициона банка

Инвестициона банка е онаа чи?а главна де?ност е работе?ето со хартии од вредност, како што е откупот на хартии од вредност кои ги емитираат корпорациите и други суб?екти и нивна препродажба на секундарниот пазар на хартии од вредност. Тие, исто така, се ?авуваат и во улога на брокери и дилери на пазарот на капитал.

Фунциите на инвестиционите банки се:

• советодавна функци?а - при советува?е на сво?от корпоративен или државен клиент, една инвестициона банка на?првин му помага на клиентот, праве??и оценка на неговите потреби за финансиски средства. Тогаш, банката вообичаено го запознава клиентот со трошоците и придобивките од различните можности за мобилизира?е на средства.
• административна функци?а - кога еднаш финансиската стратеги?а ?е биде усвоена, банката може да ?а врши и административната функци?а. Оваа улога вклучува голем бро? дета?и поврзани со новата емиси?а, како и расчистува?ето на даночните и регулаторните праша?а за сметка на фирмата ко?а издава хартии од вредност. Исто така банката може да помага во комплетира?ето на правните документи нужни за при?авува?е ка? Комиси?ата за хартии од вредност.
• осигурува?е на емисиите - оваа функци?а настанува тогаш кога банката се согласува да донесе една емиси?а на пазарот за сметка на не?зиниот клиент. Кога инвестиционата банка му гарантира фиксна цена на емитентот во замена за неговите хартии од вредност, се вели дека таа ?а потпишува (осигурува) понудата за хартии од вредност.
• дистрибутивна функци?а - дистрибутивната функци?а го вклучува пласманот на новоиздадените хартии од вредност. Оваа функци?а ?а претставува суштинската вредност на потпишувачката функци?а за корпоративниот клиент, биде??и таа ги става хартиите од вредност на фирмата во рацете на конечните инвеститори.

Деловни банки

Деловните банки се производ на развиениот капитализам. Тие располагаат со голем сопствен капитал и обично се нао?аат во метрополите на капиталистичките зем?и. Тие доа?аат до средства преку здружува?е на капиталот од разни индустриски концерни и картели. Ка? овие банки до израз доа?а поврзаноста на интересите на финансискиот и индустрискиот пазар. По правило, овие банки немаат фили?али. Ваквите банки се главни носители на финансира?ето на големите индустриски корпорации со кои се развиваат тесни деловни врски. Исто така, тие даваат и советнички услуги за разни инвестициски проекти, за донесува?е на на?оптимални инвестициски одлуки. Деловните банки се многу активни и на ме?ународниот пазар на капитал.

Специ?ализирани или грански банки

Од името на овие банки може да се заклучи дека тие одобруваат кредити на одделни гранки или области во стопанството. Во светот, овие банки се познати особено кога е во праша?е финансира?ето на зем?оделството, индустри?ата, надворешната тргови?а, прометот и сл. Нивно главно сво?ство е тоа што ка? нив се постигнува висока специ?ализаци?а во работе?ето, поголема хармонизаци?а на членовите на банката (тие се од иста гранка или област) и се надминува теритoри?алната затвореност во движе?ето на банкарските средства.

Разво?ни банки

Во разво?от на банкарството посебно место имаат банките за долгорочно кредитира?е на стопанскиот разво?. Потребата за проширена репродукци?а и осигурува?е на средствата за не?зино финансира?е се наметна со особена сила, особено со почитува?ето на капиталистичкиот начин на производство, од кога и де?ствуваат специ?ализираните банки, односно разво?ните банки. Разво?ните банки може да се сретнат и под други ими?а, како инвестициони, индустриски, финансиски, хипотекарни и сл. Разво?ните банки одобруваат долгорочни кредити од акумулираните штедни депозити, кои се орочени во банката за подолг рок. Со одобрува?ето на долгорочни кредити врз основа на орочените депозити не се создава нова парична маса, туку само се врши прераспределба на ве?е создадената акумулаци?а. Разво?ните банки покра? домашната акумулаци?а често користат и странска акумулаци?а, како извор на финансира?е на одделни разво?ни програми. Овие банки се особено карактеристични за зем?ите во разво?, каде што на?често се основаат со поддршка на државата.

Регионални банки

Од самото име може да се заклучи дека се работи за банки кои работат на одреден регион, односно територи?а. Посто?ат регионални банки кои прибираат депозити и доделуваат кредити на суб?екти од одреден регион во рамки на една зем?а и во рамки на одреден регион ко? се протега во пове?е зем?и. Овие последниве се нарекуваат Ме?ународни регионални банки. На?познати вакви банки се: Европската инвестициона банка, Африканската банка, Азискaта банка за разво? итн.

Моно-банки

Доколку во една зем?а постои само една банка, велиме дека во таа зем?а има монобанкарски систем. Во оваа банка се споени сите банкарски функции. Ваквата банка, во исто време е и централна банка и деловна банка, затоа што таа емитува пари, им дава краткорочни и долгорочни кредити на стопанството и на населението и го врши внатрешниот и ме?ународниот платен промет.
Монобанкарскиот систем се по?авува пове?е како исклучок во современото банкарство. Обично, ово? систем го применуваат неразвиените и малите зем?и, а то? беше карактеристичен за зем?ите во транзици?а.

Мултинационални банки

Индустриската револуци?а и примената на на?современата техника и технологи?а во процесот на производство бараат, од сво?а страна, висока концентраци?а на банкарски капитал и развиена соработка во банкарското работе?е. Класичните коресподентски односи поме?у банките од одлени зем?и станаа претесни и несоодветни на современите бара?а за концентраци?а на капиталот во ме?ународната размена. За да одговорат на новите бара?а, банките го концентрираат капиталот преку формира?е на банкaрски конзорциуми и мултинационални банки. Банкарските конзорциуми се формираат за финансира?е на одредени проекти, а мултинационалните банки за извршува?е на сите форми на банкарско работе?е. Мултинационалните банки имаат широка фили?ална мрежа речиси низ целиот свет.

Современи трендови во разво?от на банките

Дерегулаци?а

Традиционално, државата, преку бро?ни закони и други правни прописи, го регулира работе?ето на банките. Тоа е мотивирано од желбата да се заштитат паричните средства на ?авноста, како и од грижата за зачувува?е на стабилноста на банкарскиот систем. Ме?утоа, во насто?ува?ето да го заштитат ?авниот интерес, регулаторните органи западнале во друга кра?ност, поставува??и бро?ни ограничува?а во работе?ето на банките. Оттука, од кра?от на 1970-тите, присутен е глобален тренд на дерегулаци?а (deregulation), при што ово? поим означува процес на отстранува?е на посто?ните правни прописи со кои се ограничува работе?ето на банките. Во прв ред, процесот на дерегулаци?а подразбира отстранува?е на прописите со кои се ограничуваат услугите што можат да ги нудат банките. Со тоа, на банките им се овозможува да извршуваат некои небанкарски активности, ко претходно им биле забранети, од типот на брокерските услуги и инвестициското банкарство.

Конкуренци?а

Еден од на?знача?ните трендови во современото банкарство е конкуренци?ата што банките ?а трпат од небанкарските финансиски посредници, како и од нефинансиските организации. Притоа, конкурентите немилосрдно навлегуваат на пазарите на кои традиционално доминирале банките. На пример, во 1970-тите, инвестициските банки започнале да нудат финансиски инструменти кои се многу слични на банкарските депозити, како што се: инвестициски фондови на пазарот на пари (money market mutual funds), сметки за управува?е со парите (cash management accounts) итн. Исто така, како сериозна конкуренци?а на орочените депозити во банките се наметнуваат рентите (annuities) што ги продаваат осигурителните друштва. На пазарот на кредити, како сериозни конкуренти на банките се ?авуваат друштвата за финансира?е (finance companies), а освен тоа, големите претпри?ати?а можат да поза?муваат директно на финансиските пазари. Како последица на зголемената конкуренци?а од страна на небанкарските финансиски посредници, во зем?ите со развиена финансиска структура се забележува тренд на намалува?е на релативното значе?е на банките во финансискиот систем. На пример, во САД, учеството на банките во вкупните средства на финансиските институции опаднало од 40% во 1960 година на само 18% во 2007 година..

Консолидаци?а

Еден од на?важните трендови во банкарството во последните неколку децении е процесот на консолидаци?а на банкарскиот сектор, ко? означува окрупнува?е на банките. Консолидаци?ата се одвива на два основни начина:

• преку спо?ува?е (merger) на банките (или спо?ува?е на банка со небанкарска институци?а), кои формираат ново правно лице и;
• презема?е (acquisition), каде што една банка купува мнозински пакет акции во други банки или небанкарски институции, кои продолжуваат да посто?ат како посебни првни лица.

Како последица на консолидаци?ата на банките, во секо?а зем?а постои тренд на намалува?е на бро?от на банките. На пример, ме?у 1984 и 2007 година, бро?от на банките во САД опаднал од 14 482 на 7 282. Ово? тренд е присутен и во ЕУ, каде за само неколку години (2001-2006), бро?от на кредитните институции се намалил од 9 747 на 8 609, при што се забележани речиси 600 спо?ува?а и презема?а на кредитни институции.

Глобализаци?а

Поимот глобализаци?а (globalization) означува поврзува?е на одделните национални пазари во единствен ме?ународен пазар. Глобализаци?ата во банкарството се изразува низ пове?е форми: На пример, банките од една зем?а стануваат сопственици на банките во странство; домашните претпри?ати?а сè пове?е се задолжуваат во странски банки, т.е. земаат кредити, изразени во странска валута; преку интернет, лу?ето од една зем?а можат слободно да вршат пла?а?а во други зем?и; големите претпри?ати?а издаваат хартии од вредност на ме?ународниот пазар на капитал; банките отвораат фили?али и други организациски единици во странство итн.

Финансиски новини

Еден од на?знача?ните фактори во разво?от на банките се финансиските новини (financial innovation). Ово? израз го означува менува?ето на посто?ните и создава?ето нови финансиски инструменти, трансакции, организациски форми, пазари и институции. Од сво?а страна, финансиските новини се поттикнати од пове?е фактори, како што се: зголемената конкуренци?а, процесите на регулаци?а и дерегулаци?а, и технолошкиот прогрес.
Некои финансиски новини се прилично стари, зашто се ?авиле уште во 1960-тите години. На пример, во 1962 година, во желбата да им конкурира на државните записи, ?Ситибенк“ ги вовела преносливите потврди за депозит (negotiable CDs). Една година подоцна, европските банки започнале да нудат депозити изразени во долари и така го создале евродоларскиот пазар. Во 1970 година, една американска државна агенци?а извршила сек?уритизаци?а (securitisation) на станбените хипотекарни кредити. Во 1972 година, во американската држава Масачусетс, банките понудиле нов производ – каматоносни чековни сметки, познати како "договорни налози за повлекува?е пари". Во 1981 година, ме?ународните банки започнале да аранжираат каматни свопови, а тогаш се по?авиле и записите со променливи каматни стапки (floating-rate notes, FRNs). Во 1982 година, американските банки почнале да нудат депозитни сметки на пазарот на пари, како реакци?а на брзиот подем на инвестициските фондови на пазарот на пари. Во средината на 1980-тите, сек?уритизаци?ата се проширила и на автомобилските кредити, кредитните картички и комерци?алните кредити. Во 1993 година се по?авиле кредитните картички со фотографи?а, а идната година и дебитните картички со претплата (prepaid debit cards), додека во 1996 година започнала примената на интернет-банкарството. Конечно, во 1997 година, банките започнале поинтензивно да ги користат кредитните деривати, кои за првпат се по?авиле уште во 1990 година.

Технолошки фактори

Брзиот разво? на информациската и комуникациската технологи?а се ?авува како еден од на?силните фактори во работе?ето на банките. Традиционалните банкарски работи, кои со векови подразбирале личен контакт ме?у банкарските службеници и клиентите, денес се извршуваат со помош на информациската технологи?а. Така, речиси во секо?а продавница посто?ат продажни терминали (point-of-sale terminals, POS), кои овозможуваат купува?е со кредитни и дебитни картички; на прометните места банките поставуваат банкомати (automated teller machines, ATMs), преку кои лу?ето подигаат готови пари; лу?ето и фирмите од своите домови и канцеларии, со помош на комп?утер или мобилен телефон, можат да ?а проверат состо?бата на сметките и да вршат разни пла?а?а итн. По?авата на интернетот доведе до по?ава на интернет-банките, кои се невидливи банки, биде??и немаат деловни згради, фили?али, експозитури и шалтери и речиси немаат вработени.

Институционална основа на банките во Македони?а

Во Македони?а, според Законот за банките, за да се основа банка е потребен почетен капитал во износ од 310.000.000 денари, ко?што мора да биде само во паричен облик и да биде уплатен во целост. Дозволата за основа?е и работа на банките ?а издава гувернерот на НБРМ. Банката стекнува сво?ство на правно лице со уписот во трговскиот регистар што се води ка? Централниот регистар. Кон при?авата за упис во трговскиот регистар се поднесуваат:

• Статутот на банката,
• Решение за издава?е дозвола за основа?е и работе?е на банката,
• Доказ дека се уплатени паричните средства на име почетен капитал на привремена сметка ка? носителот на платниот промет, односно доказ дека странското лице ги уплатило девизните средства на посебна сметка ка? НБРМ,
• Други документи согласно со прописите за упис во Регистарот.

Банката како тема во уметноста и во популарната култура

• ?Банкарот анархист“ — книга на Фернандо Песоа.
• ?Банкарски триаголник“ — краток расказ на македонската писателка Оливера ?орвезироска од 2021 година.
• ?Ограби банка“ (англиски: Rob A Bank) — песна на британската рок-група Поп груп (The Pop Group) од 1980 година.