CBA集锦-易建联砍大两双伤退 吉林113-119广东;

Лого на Европската централна банка Седиште на Европската централна банка (Eurotower)
Седиште	Франкфурт, Германи?а
Координати	50.1095°N 8.6740°E? / 50.1095; 8.6740
Основана	1 ?уни 1998
Претседател	Марио Драги
Централна банка на	Еврозона Австри?а Белги?а Германи?а Грци?а Естони?а Ирска Итали?а Кипар Луксембург Малта Португали?а Словачка Словени?а Финска Франци?а Холанди?а Шпани?а
Валута	евро EUR (ISO 4217)
Резерви	526 млрд. евра вкупно 43 млрд. евра директно 338 млрд. евра (злато во евросистемот) 145 млрд. евра девизни резерви
Каматна стапка	0,75%
Interest on reserves	0%
Претходник	17 национални банки Централна банка на Австри?а Централна банка на Белги?а Централна банка на Кипар Централна банка на Естони?а Централна банка на Финска Централна банка на Франци?а Централна банка на Германи?а Централна банка на Грци?а Централна банка на Ирска Централна банка на Итали?а Централна банка на Луксембург Централна банка на Малта Централна банка на Холанди?а Централна банка на Португали?а Централна банка на Словени?а Централна банка на Словачка Централна банка на Шпани?а
Мрежно место	www.ecb.europa.eu

百度 ”　　《中国诗词大会》火了之后，飞花令成为不少中小学学生喜欢玩的游戏，这在学校中也形成了很好的诵读古诗词的氛围。

Европската централна банка (ЕЦБ) (англиски: European Central Bank, ECB) со седиште во Франкфурт на Ма?на, Германи?а, е централна банка на Еврозоната, ко?а е надлежна за монетарната политика на членките на Европската уни?а што го употребуваат еврото како валута. ЕЦБ е основана на 1 ?уни 1998 година. Европската централна банка (ЕЦБ) е орган на ЕУ и заедно со централните банки на 17 членки на ЕУ го сочинува заедничкиот Европски систем на централни банки (ЕСЦБ). Иако ЕЦБ и ЕСЦБ биле основани со Договорот на ЕУ од 1992 година, тие започнале да работат дури во 1998 (ЕЦБ) и 1999 година (ЕСЦБ) со воведува?ето на еврото за безготовински пла?а?а. ЕЦБ и ЕСЦБ го замениле Европскиот монетарен институт, ко? бил воведен во 1994 година врз основа на Европскиот економски и монетарен со?уз.

Капиталот на банката е во сопственост на централните банки на сите 27 членки на ЕУ. Банката е основана со Договорот од Амстердам во 1998 година, и е со седиште во Франкфурт, Германи?а. Актуелниот претседател на Европската централна банка е Марио Драги, поранешен гувернер на Банката на Итали?а ко? го замени Жан-Клод Трише.

Економски и монетарен со?уз

Воведува?ето на монетарниот со?уз било извршено со ратификаци?ата на Спогодбата за Европската уни?а во Мастрихит, во 1992 година. Економските придобивки од формира?е на монетарниот со?уз се гледаат во следното:

• единствена валута ги отстранува трансакционите трошоци при менува?е на валутата на зем?ите членки (ко?а се проценува на 0.5% од БДП на Европската уни?а),
• исчезнува ризикот од флуктуаци?а на девизните курсеви, како на домашните така и на странските валути при тргови?ата внатре во ЕУ,
• независната Европска централна банка гарантира ценовна стабилност.

Формира?ето на монетарниот со?уз значи одрекува?е на монетарниот суверенитет на зем?ите членки во корист на ЕЦБ. Основа?ето на ЕЦБ претставува институционален столб на монетарниот со?уз. Воведува?ето на економскиот и монетарен со?уз се одвивало во три фази:

• Прва фаза (1 ?ули 1990 година - 31 декември 1993 година): слободно движе?е на капиталот ме?у зем?ите-членки, координаци?а на економските политики и поблиска соработка поме?у централните банки. Оваа фаза била пропратена со неповолни економски услови (рецеси?а, голема невработеност, висок ?авен долг на поединечните зем?и, зголемени осцилации на девизните курсеви итн.)
• Втора фаза (1 ?ануари 1994 година - 31 декември 1998 година): конвергенци?а на економската и монетарната политика на зем?ите-членки, со цел да се осигура стабилноста на цените и ?авните финансии, воспоставува?ето на Европскиот монетарен институт (ЕМИ) и Европската централна банка (ЕЦБ).
• Трета фаза (од 1 ?ануари 1999 година): неповратно утврдува?е на паритетот за замена на одделните валути за еврото и воведува?е на единствената валута на девизниот пазар за електронските пла?а?а и воведува?ето на евро банкноти и монети.

Основа?е на Европската централна банка

Европската централна банка е наследник на Европскиот монетарен институт (ЕМИ). ЕМИ бил основан во почетокот на втората фаза од економскиот и монетарен со?уз за да се справи со преодните праша?а на државите, усво?ува?е на еврото и да го подготви создава?ето на Европската централна банка и Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ). ЕМИ ?а презел функци?ата од претходниот Европски монетарен фонд за соработка (EMФС). ЕЦБ формално го заменила ЕМИ на 1 ?уни 1998 година врз основа на Спогодбата за Европската уни?а (Спогодбата од Мастрихт), сепак таа не функционирала во целост до воведува?ето на еврото на 1 ?ануари 1999 година, сигнализира??и ?а третата фаза на ЕМУ. ЕЦБ била последна институци?а потребна на ЕМУ, како што било наведено извештаите за ЕМУ направени од страна П?ер Вернер и Жак Делор. ЕЦБ формално започнала со работа на 1 ?уни 1998 година.

Иако Европската централна банка има правен суб?ективитет, таа не ги заменува националните централни банки, туку заедно со националните централни банки од зем?ите членки на Европската Уни?а, ?а сочинуваат групата ко?а се нарекува Европски систем на централни банки (European System of Central Banks – ESCB). Почетниот (основачкиот) капитал на Европската централна банка изнесувал пет мили?арди евра, при што уплатата се вршела од страна на централните банки во рамките на евро-зоната и тоа сразмерно согласно нивното население, како и бруто-националниот производ ко?што го остварувале нивните зем?и.

Капитал на ЕЦБ

Националните централни банки се единствени кои можат да депонираат капитал во Европската централна банка. За секо?а национална централна банка, износот на капиталот зависи од бро?от на жителите на зем?ите членки, како и од нивното вкупно учество во БДП на Европската заедница.

Табела 1: Учество на националните централни банки во капиталот на Европската централна банка

Национална централна банка	Процент од капиталот	Уплатен капитал (во евра)
Nationale Bank van Belgi? / Banque Nationale de Belgique	2,4256	139.730.384,68
Deutsche Bundesbank	18,9373	1.090.912.027,43
Central Bank and Financial Services Authority of Ireland	1,1107	63.983.566,24
Bank of Greece	1,9649	113.191.059,06
Banco de Espa?a	8,3040	478.364.575,51
Banque de France	14,2212	819.233.899,48
Banca d'Italia	12,4966	719.885.688,14
Central Bank of Cyprus	0,1369	7.886.333,14
Banque centrale du Luxembourg	0,1747	10.063.859,75
Central Bank of Malta	0,0632	3.640.732,32
De Nederlandsche Bank	3,9882	229.746.339,12
Oesterreichische Nationalbank	1,9417	111.854.587,70
Banco de Portugal	1,7504	100.834.459,65
Banka Slovenije	0,3288	18.941.025,10
Národná banka Slovenska	0,6934	39.944.363,76
Suomen Pankki - Finlands Bank	1,2539	72.232.820,48
Вкупно	69,7915	4.020.445.721,56

Притоа, нето-добивките и загубите на Европската централна банка се распоредени ме?у националните централни банки во евро-зоната, согласно член 33.1 од Статутот, и тоа: Износот одреден од Управниот совет, ко? не смее да надмине 20% од нето-добивката, треба да биде трансфериран во општиот резервен фонд. Преостанатата нето-добивка треба да биде дистрибуирана на акционерите во Европската централна банка во пропорци?а со нивните купени акции. Според членот 33.2, во случа? на остварена загуба од страна на Европската централна банка, недостатокот може да биде покриен со средства од општиот резервен фонд.

Зем?ите членки на Европската Уни?а кои се надвор од евро-зоната се обврзани да учествуваат во настанатите оперативните трошоци на Европската централна банка, согласно нивното учество во Европскиот систем на централни банки, преку пла?а?е на минимален процент од нивниот уплатен капитал. Од 1 ?ануари 2009 година, оваа учество претставува 7% од нивниот уплатен капитал во однос на вкупната сума од 121.814.467,67 евра.

Табела 2: Учество на националните централни банки во капиталот на Европската централна банка

Национална централна банка	Процент во капиталот	Уплатен капитал (во евра)
Българска народна банка	0,8686	3.502.591,87
?eská národní banka	1,4472	5.835.771,31
Danmarks Nationalbank	1,4835	5.982.149,49
Eesti Pank	0,1790	721.809,75
Latvijas Banka	0,2837	1.144.007,96
Lietuvos bankas	0,4256	1.716.213,56
Magyar Nemzeti Bank	1,3856	5.587.371,98
Narodowy Bank Polski	4,8954	19.740.488,44
Banca Na?ional? a Romaniei	2,4645	9.937.989,49
Sveriges Riksbank	2,2582	9.106.093,68
Bank of England	14,5172	58.539.980,14
Вкупно	30,2085	121.814.467,67

Националните централни банки кои се надвор од евро-зоната немаат право на учество во распределбата на добивката на Европската централна банка, ниту пак се одговорни за покрива?е на не?зините загуби.

Цели и задачи на Европската централна банка

Зградата на Европската централна банка

Цели на ЕЦБ

Во членот 105.1 од “Договорот за Европската уни?а” е наведено дека примарна цел на Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ) е одржува?е на ценовната стабилност. Понатаму, во ово? член стои дека “без да биде во спротивност со целта за ценовната стабилност, ЕСЦБ треба да ги поддржува и општите економски политики во Заедницата, со цел придонесува?е кон остварува?ето на целите на Заедницата”. На ово? начин, Договорот за ЕУ воспоставува ?асна хиерархи?а на целите на ЕЦБ каде што целта за ценовната стабилност има на?високо значе?е. За разлика од Федералниот резервен систем, ЕЦБ има една примарна цел, а сите други цели се подредени на неа.

Во октомври 1998 година, Управниот совет на ЕЦБ ?а дефинирал ценовната стабилност како ниво на инфлаци?а од околу 2%, мерена преку Хармонизираниот индекс на потрошувачките цени. Управниот совет ?а потврдил оваа дефиници?а во ма? 2003 година, по темелна евалуаци?а на стратеги?ата на монетарната политика на ЕЦБ. По то? повод, Управниот совет по?аснил дека “одржува?ето на ценовната стабилност има за цел да се задржи стапката на инфлаци?а под, но блиску до, 2%, наб?удувано на среден рок".

Конкретната формулаци?а на дефиници?ата за стабилноста на цените има три важни последици:

• прво, за ЕЦБ е важна динамиката на цените во целата евро-зона, а не во поединечните зем?и-членки.
• второ, цените е мерат според нивото на потрошувачките цени, а не според други мерки (на пример, индексот на производните цени или дефлаторот на БДП).
• Трето, целта е поставена симетрично, т.е. и инфлаци?ата (зголемува?ето на цените над 2%) и дефлаци?ата (негативните промени на HICP) не се во согласност со ценовната стабилност.

Задачи на ЕЦБ

Главните задачи на ЕЦБ се воспоставува?е и спроведува?е на монетарната политика во зем?ите на Европскиот монетарен со?уз (ЕМУ), раководе?е со офици?алните девизни резерви, промовира?е на непречено пла?а?е и извршува?е на девизни трансакции. Освен тоа, ЕЦБ има ексклузивно право да го одобри издава?ето на евробанкнотите во еврозоната. Задачите на Европската централна банка се дефинирани во Договорот за основа?е на Европската уни?а. Одтука, ЕЦБ оносно Евросистемот ?а формира и имплементира:

• Монетарната политика

Евросистемот е одговорен за дефинира?е и спроведува?е на монетарната политика на евро-зоната. Ова е ?авната политичка функци?а ко?а се спроведува главно преку операции на финансиските пазари. Важно за оваа задача е целосната контрола на Евросистемот врз монетарната база. Како дел од тоа, ЕЦБ и националните централни банки се единствените институции кои имаат право да издаваат банкноти во евро-зоната. Со оглед на зависноста на банкарскиот систем од примарните пари, Евросистемот е во позици?а да има доминантно вли?ание на условите на пазарот на пари и на пазарните каматни стапки.

• Девизното работе?е

Девизното работе?е вли?ае на девизниот курс и домашните услови на ликвидност, кои се важни за монетарната политика. Ако централната банка ?а врши оваа задача, таа гарантира дека девизното работе?е останува доследно со целите на монетарната политика.

• Промовира?е на непречено функционира?е на платните системи

Платните системи се средство за трансфер на пари поме?у кредитните и други финансиски институции. Оваа функци?а ги става нив во срцето на економската финансиската инфраструктура . Доделува?ето на задачата за промовира?е на нивното непречено функционира?е на Евросистемот ?а признава важноста за постое?е ефикасен платен систем - не само за воде?ето на монетарната политика, туку и за стабилноста на финансискиот систем, како и за економи?ата како целина.

• управува?е со девизните резерви

Една од на?важните причини за управува?е со портфолиото на девизните резерви е да се осигура дека ЕЦБ има доволно ликвидност за да го спроведе девизното работе?е. Девизните резерви на ЕЦБ се управуваат на децентрализиран начин од страна на националните централни банки кои ?е одлучат да учествуваат во функци?а на ЕЦБ за управува?е со девизните резерви. Овие националните централни банки де?ствуваат во име на ЕЦБ, во согласност со инструкциите добиени од ЕЦБ. Иако националните централни банки се справуваат со своите девизни резерви самосто?но, нивните операции на девизниот пазар, над одреден лимит, се предмет на одобрува?е на Европската централна банка, со цел да се обезбеди доследност со девизниот курс и монетарната политика на Евросистемот.

Натамошни задачи на ЕЦБ се и: советодавни функции, собира?е на статистички податоци, прудентна супервизи?а и финансиска стабилност, издава?е евробанкноти и обезбедува?е на нивниот интегритет, ме?ународна соработка итн.

За разлика од националните централни банки, Европската централна банка врши само неколку операции. Таа се фокусира на формулира?е на политиките и на обезбедува?е дека одлуките се спроведуваат доследно од страна на националните централни банки. Особено, ЕЦБ е одговорна за:

• Дефинира?е на политиките на Евросистемот
• Одлучува?е, координира?е и следе?е на операциите на монетарната политика
• Донесува?е законски акти
• Одобрува?е на издава?е на банкноти
• Интервенции на девизниот пазар
• Работе?ето на платните системи и надзор на пла?а?ето и други инструменти на финансискиот пазар
• Ме?ународна и европска соработка
• Поднесува извештаи до органите на ЕУ
• Следе?е на финансиските ризици
• Исполнува?е на советодавните функции за институциите на ЕУ и националните власти
• Воде?е на ИТ системи
• Стратешко и тактичко управува?е со девизните резерви на ЕЦБ

Органи на управува?е во ЕЦБ

Органи на одлучува?е во ЕЦБ се:

Управниот совет е на?високото тело за донесува?е одлуки на ЕЦБ, во ко? припа?аат членовите на Извршниот совет на ЕЦБ (шест члена) и гувернерите на централните банки на зем?ите од евро-зоната. Согласно Статутот на ЕСЦБ, Управниот совет на ЕЦБ треба да заседава на?малку десет пати годишно, во просториите на ЕЦБ во Франкфурт на Ма?на, Германи?а. Датумите на состаноците се определуваат од самиот Управен одбор, на предлог на Извршниот одбор. Обично, Управниот совет се состанува двапати месечно, во првиот и третиот четврток од месецот. Праша?ата поврзани со монетарната политика, вообичаено се дискутираат само на првиот состанок во месецот. Во другите средби, Советот дискутира главно за праша?а поврзани со други задачи и одговорности на ЕЦБ и Евросистемот. За да се обезбеди поделба на монетарната политика на Европската централна банка и други задачи од сво?от надзорен одговорности, се одржуваат одделни состаноци на Управниот совет.

Претседателот на Советот на ЕУ и членовите на Европската комиси?а можат да присуствуваат на седниците, иако право на глас имаат само членовите на Управниот совет. Секо? член на Управниот совет има еден глас и, освен за одлуките за финансиските праша?а на ЕЦБ, Управниот одбор одлучува со просто мнозинство. Во случа? на еднаквост при гласа?ето, Претседателот има одлучувачки глас. Во однос на финансиските праша?а, на пример, капиталот на ЕЦБ, преносот на девизните резерви или распределбата на готовинските приходи, гласовите се земаат предвид според учеството на НЦБ во запишаниот капитал на ЕЦБ. Договорот за Европската уни?а и Статутот на ЕСЦБ и на ЕЦБ му даваат право на Управниот совет да ги носи стратешки на?важните одлуки за Евросистемот.

Одлуката на монетарната политика е об?аснета во детали на конференци?ата за печатот што се одржува на секои шест недели и на ко?а учествуваат претседателот и заменик-претседателот на ЕЦБ. Покра? тоа, ЕЦБ об?авува редовни извештаи за состаноците на Управниот совет на монетарната политика пред датумот на следниот состанок.

Главни одговорности на Управниот совет се:

• усво?ува?е на насоки и презема?е на одлуки со кои треба да се обезбеди извршува?е на задачите доверени на ЕЦБ и Евросистемот;
• формулира?е на монетарната политика за евро-зоната. Ова вклучува одлуки во врска со монетарните цели, основните каматни стапки, понудата на резервите во Евросистемот, како и за утврдува?е на насоки за спроведува?е на тие одлуки.
• во контекст на новите надлежности на ЕЦБ во врска со банкарската супервизи?а, да донесува одлуки кои се однесуваат на општата рамка во ко?а се земаат супервизорските одлуки, и да донесе комплетен предлог за одлуките предложени од страна на Надзорниот одбор.

При одлучува?е за монетарната политика и други задачи на Евросистемот, Управниот совет го почитува разво?от во евро-зоната како целина.

Извршен одбор е оперативно тело на ЕЦБ, кое ги спроведува одлуките на Управнито совет. Извршниот одбор на ЕЦБ е составен од претседател, заменик-претседател и четири други членови. Тие се именуваат од редот на лица со признаен углед и професионално искуство во областа на монетарните и банкарски праша?а, со заедничка согласност на владите и шефовите на државите од еврозоната, по препорака од Советот на ЕУ, а по консултации со Европскиот парламент и Управниот одбор на ЕЦБ, со мандат во трае?е од осум години, а повторен избор не е дозволен. Седниците на Извршниот одбор обично се одржуваат секо? вторник. Претседателот на ЕЦБ, или во негово отсуство, заменик-претседателот, претседава на состаноците на Управниот совет, Извршниот совет и Генералниот совет на ЕЦБ. Претседателот може да присуствува на седниците на Еврогрупата - неформална група на министрите за економи?а и финансии од еврозоната, и може да учествува на состаноците на Советот на ЕУ, кога се разговараат за праша?а поврзани со целите и задачите на Евросистемот. Главните одговорности на Извршниот одбор се:

• да ги подготват состаноците на Управниот одбор;
• да применува монетарната политика во еврозоната во согласност со прифатените од Управниот совет насоки и решени?а, како и при тоа да дава упатства на НЦБ;
• да раководи со тековната активност на ЕЦБ;
• да остварува одредени ингеренции, вклучува??и регулаторни, делегирани од страна на Управниот совет.

Генералниот совет ги вклучува претседателот и заменик-претседателот на ЕЦБ и гувернерите на националните централни банки на сите зем?и-членки на ЕУ. Останатите членови на Извршниот одбор, претседателот на Советот на ЕУ и член на Европската комиси?а можат да присуствуваат на седниците на Генералниот совет, но немаат право да гласаат. Генералниот совет може да свикува седници, кога претседателот смета дека е потребно, или на бара?е на на?малку тро?ца членови. То? заседава обично во Франкфурт, еднаш на три месеци. Генералниот совет не носи одговорност за одлуките поврзани со монетарната политика во еврозоната. То? ги презема задачите на ЕМИ кои ЕЦБ треба да ги спроведува во третата фаза на ЕМУ, додека има зем?и-членки на ЕУ, кои не го прифа?аа еврото. Тоа значи дека Генералниот совет одговара главно за известува?е за напредокот за приближува?е на зем?ите-членки на ЕУ, кои не го прифатиле еврото, и за обезбедува?е на совети за неопходните подготовки за прифа?а?е на еврото за нивна валута. Генералниот совет ги помага советодавните функции на ЕСЦБ и помага за собира?е на статистички информации.

Претседатели на Европската централна банка

Првиот шеф на ЕЦБ бил Вим Дуизенберг, поранешниот претседател на Холандската банка и поранешен министер за финансии на Холанди?а. Во ноември 2003 година, на функци?ата претседател на ЕЦБ, него го наследил Жан - Клод Трише. Во ноември 2011 година бил избран третиот гувернер на ЕЦБ - Марио Драги.

Независност на ЕЦБ

Европското право (acquis communautaire) за монетарна политика од Поглав?ето 17 содржи специфични правила за независноста на националните централни банки во ЕСЦБ, врз чи?ашто основа се поставени четири групи критериуми за оцена на независноста на централната банка: функционална, институционална, кадровска и финансиска.

Принципот на функционална независност и остварува?ето на основната цел на ЕСЦБ за одржува?е на ценовната стабилност произлегува од член 127(1) и 282 (2) од Договорот и член 2 од Статутот. Според нив, ЕСЦБ ги поддржува општите економски политики на ЕУ без да го загрози остварува?ето на основната цел. Во член 105 од Мастришкиот договор е одредено дека основна цел на Европскиот систем на централни банки (во кои влегуваат зем?ите-членки на Економската и монетарна уни?а и зем?ите со дерогаци?а) е стабилноста на цените. Вака дефинираната цел е утврдена и во членот 2 од Статутот на Европскиот систем на централни банки и Европската централна банка. Покра? тоа, наведено е дека задача на централните банки е и поддршка на економската политика на зем?ата и насто?ува?е за постигнува?е финансиска стабилност, притоа почитува??и ги начелата на отворена пазарна економи?а и слободна конкуренци?а. Овие дополнителни задачи, кои може да се исполнуваат само во рамките и без да се загрози остварува?ето на основната цел - ценовната стабилност, се тесно поврзани со Копенхагенските критериуми, кои бараат зем?ите-членки на Европската уни?а да создадат услови и можности за здрави и стабилни финансиски пазари.

Во однос на законодавната власт, ЕЦБ има на?голем степен на независност. Според Мастришкиот договор, ЕЦБ има минимална обврска за известува?е, т.е. таа има обврска да поднесе годишен извешта? до Европскиот Парламент. Статутот на ЕСЦБ и на ЕЦБ изречно им забранува на ЕЦБ и националните централни банки да одобруваат кредити или било ко? друг тип на поза?мува?а на институции и тела на ЕУ, централните влади, како и локални, регионални и други ?авни органи на власта. Исто така, ним им е забрането директно да купуваат должнички инструменти од наведените суб?екти. Регулативното користе?е на операциите на отворен пазар претставува дополнителна гаранци?а за независноста на ЕЦБ. Уште една од одликите кои зборуваат за независноста на ЕЦБ е тоа што таа самата го одредува сво?от бу?ет.

Во членот 107 од Мастришкиот договор и во членот 7 од Статутот на Европскиот систем на централни банки и Европската централна банка се уредува институционалната независност на централната банка. Одредбите од овие членови им забрануваат на Европската централна банка, на националните централни банки и на лицата кои се членови на нивните органи на управува?е да бараат или да примаат инструкции од органите на Европската уни?а, од ко?а било влада на зем?ите-членки на Уни?ата или од кое било друго тело. Притоа, се задолжуваат органите на Европската уни?а и владите на зем?ите-членки на Европската уни?а да го почитуваат ово? принцип и им се забранува секакво вли?ание врз членовите на органите на управува?е на Европската централна банка или на националните централни банки при извршува?ето на нивните задачи.

Персонална независност. Статутот на ЕСЦБ и на ЕЦБ ги предвидува следниве услови за гувернерите на националните централни банки и за членовите на Извршниот одбор:

• минимален мандат од пет години за гувернерите на националните централни банки;
• мандат од осум години за членовите на Извршниот одбор на ЕЦБ, без можност за повторен избор;
• отстранува?е од функци?ата на членовите на Извршниот одбор во случа? на неспособност за извршува?е на обврските или при сериозно прекршува?е; во то? поглед Судот на Европските заедници е надлежен да ги решава сите спорови.

Статутот на Европскиот систем на централни банки и Европската централна банка во член 14.2 предвидува заштита од отповикува?е на гувернерот преку експлицитно наведува?е на причините кои може да бидат основа за негово отповикува?е. Така, како единствени можни причини за отповикува?е, Статутот на Европскиот систем на централни банки и Европската централна банка ги предвидува: престанок на исполнува?е на условите потребни за извршува?е на нивните задачи или ако е утврдена одговорност за сериозни грешки. Во такви случаи, гувернерот на националната централна банка има можност за жалба до Европскиот суд на правдата.

Принципот на финансиска независност на националната централна банка во ЕСЦБ произлегува од член 28 од Статутот, ко?што налага запишува?е на капитал од националната централна банка во капиталот на ЕЦБ утврден на 5.000 милиони евра, со што таа станува сосопственик на капиталот на ЕЦБ, заедно со другите национални централни банки од ЕСЦБ, соодветно на учеството. Член 29 го пропишува клучот за учеството на капиталот на националните централни банки во вкупниот капитал на ЕЦБ, а со член 48 се пропишува дека зем?ите-членки со дерогаци?а, до прифа?а?ето на еврото, се ослободени од обврската за целосна уплата на капиталот утврден по клучот од член 29, освен минимален износ како придонес за покрива?е на оперативните трошоци на ЕЦБ, што го утврдува Генералниот совет.

Критериумот за забрана за монетарно финансира?е на државните органи и привилегиран пристап ка? финансиските институции, како дополнителен критериум за усогласеност на националната регулатива за централната банка со европското право, произлегува од член 123 од Договорот и член 21.1 од Статутот. Според нив, одобрува?ето на каков било кредит од страна на ЕЦБ или од националните централни банки на институциите и телата од ЕУ, централната, регионалната и локалната власт, други ?авни институции или друштва управувани од државата, како и директно купува?е нивни должнички инструменти, е забрането.

Стратеги?а на ЕЦБ

Стратеги?ата на монетарната политика на ЕЦБ обезбедува сеопфатна рамка во ко?а се донесуваат одлуките за соодветното ниво на краткорочните каматни стапки. Стратеги?ата на монетарната политика на ЕЦБ се состои од:

• квантитативна дефиници?а на ценовната стабилност, и
• дваостолбниот пристап кон анализа на ризиците на ценовната стабилност.

1.Квантитативна дефиници?а на ценовната стабилност: Првиот елемент на стратеги?ата на ЕЦБ е квантитативна дефиници?а на ценовната стабилност. Управниот совет на ЕЦБ ?а дефинира ценовната стабилност како пораст од година на година на Хармонизираниот индекс на потрошувачките цени во еврозоната под 2%. Притоа, Управниот совет по?аснува дека, во одржува?ето на ценовната стабилност, ЕЦБ има за цел да ?а задржи стапката на инфлаци?а под, но блиску до, 2% на среден рок.

2.Пристапот на два столба

Со цел на?добро остварува?е на сво?ата цел за одржува?е на ценовната стабилност, ЕЦБ, како и секо?а друга централна банка, треба темелно да ги анализира економските случува?а. Пристапот на ЕЦБ за организира?е, оценува?е и проверка на информациите релевантни за оценува?е на ризиците за ценовната стабилност се заснова на две аналитички перспективи, познати како "два столба": економска анализа и монетарна анализа. Тие ?а формираат основата за севкупната оценка на Управниот совет за ризиците на ценовната стабилност и одлуките за монетарната политика.

• Економската анализа, по правило, се уредува со оценува?е на тековните економски и финансиски движе?а од аспект на ме?усебните де?ства поме?у понудата и побарувачката, факторите на производство и услугите.
• Монетарната анализа служи како средство за проверка на краткорочните и среднорочните показатели кои се ?авуваат во економската анализа. Со неа се обезбедува преглед на состо?бата на ликвидноста и се следи монетарниот раст во однос на референтната вредност.

Инструменти на монетарната политика на ЕЦБ

При спроведува?ето на единствената монетарна политика, ЕЦБ користи три групи инструменти:

• операции на отворен пазар (open market operations),
• расположливи линии (standing facilities),
• систем на задолжителна резерва (minimum reserve system).

Операции на отворен пазар

Со ово? инструмент, ЕЦБ насто?ува да ги насочува каматните стапки во економи?ата, преку кои, пак, управува со ликвидноста на пазарот на пари и ?а сигнализира позици?ата на монетарната политика. Традиционално, во монетарната теори?а, под операции на отворен пазар се подразбира купува?ето или продава?ето хартии од вредност од страна на централната банка. Операциите на отворен пазар обично се реверзибилни трансакции во кои ЕЦБ дава заеми врз основа на одредено обезбедува?е и со тоа обезбедува средства во текот на ограничен временски период.

Во рамки на операциите на отворен пазар, ЕЦБ може да спроведува репо-трансакции, дефинитивни трансакции, должнички сертификати, девизни свопови и депозити. ЕЦБ ?а спроведува монетарната политика во услови на структурен недостиг на ликвидност, поради што основен инструмент од групата на операциите на отворен пазар се репо-трансакциите за обезбедува?е ликвидност. Репо-трансакциите се спроведуваат како основни и долгорочни операции за рефинансира?е.

Во групата на операции на отворен пазар кои ги презема ЕЦБ спа?аат следните видови:

• Основни операции на рефинансира?е (main refinancing operations), кои се претставуваат неделни аукции на заеми со рок на достасува?е од две недели. Тендерите може да бидат со фиксна и променлива каматна стапка. Во првиот случа? се тргува со износи по фиксна каматна стапка, а во вториот, банките се наддаваат и за износи и за каматни стапки, при што централната банка ?а утврдува минималната каматна стапка на аукци?ата. Овие операции се основниот извор за создава?е ликвидност на пазарот на пари. За да ?а сигнализира позици?ата на монетарната политика, ЕЦБ ?авно ?а об?авува каматната стапка (main refinancing rate, minimum bid rate) по ко?а ги спроведува основните операции на рефинансира?е, како и нивната горна и долна граница. ЕЦБ почесто применува тендер со минимална каматна стапка со ко?а ?а сигнализира насоката на монетарната политика;
• Долгорочни операции на рефинансира?е (longer-term refinancing operations), кои претставуваат месечни аукции на заеми со рок на достасува?е од еден месец. Тие се организираат како стандардни тендери со променлива каматна стапка и со нив се обезбедува долгорочна ликвидност на банкарскиот систем. По правило, преку овие операции централната банка не ?а сигнализира насоката на монетарната политика, туку остава простор пазарните учесници да го определат движе?ето на каматните стапки на аукци?ата.
• Операции на фино приспособува?е (fine-tuning operations), кои се спроведуваат повремено за справува?е со исклучителни ситуации. Тие претставуваат нестандардизирани, ad hoc операции со цел да се управува со ликвидноста и каматните стапки на пазарот на пари, а со тоа да се ублажат ефектите од неочекувани флуктуации на ово? пазар.
• Структурни операции (structural operations), со кои се приспособува долгорочниот сооднос поме?у ликвидноста на евро-системот и ликвидноста на банкарскиот систем во евро-зоната.

Расположливите линии

Расположливите линии претставуваат операции чи?а цел е да се контролираат флуктуациите на краткорочните каматни стапки. Тие се извршуваат на иници?атива на самите финансиски институции (банките) кои поза?муваат средства од ЕЦБ (кредити во краен случа?) или ги пласираат своите слободни средства во форма на депозити ка? ЕЦБ. Всушност, овие операции се тесно поврзани со системот на минимални резерви во рамките на евро-зоната, при што се користат за управува?е со привремените кусоци или вишоци на ликвидност во рамките на т.н. период за одржува?е на резервите.

Каматните стапки на расположливите линии се одредуваат на нивото кое не е привлечно за банките: каматните стапки на операциите при дава?е заеми се значително повисоки од пазарните, додека каматните стапки на депозитите се значително пониски од пазарните. Со тоа, каматните стапки на овие операции формираат коридор низ ко? се движат краткорочните каматни стапки на пари, т.е. стапките на кредитите го одредуваат “плафонот”, а стапките на депозитите се “подот” на то? коридор. Врз таа основа, основната краткорочна каматна стапка на пазарот на пари (EONIA, euro overnight index average) се движи во рамките на ово? коридор, формиран од каматните стапки на заемите и стапките на депозитите, следе??и ?а клучната каматна стапка на ЕЦБ - стапката на рефинансира?е.

Систем на задолжителна резерва

Системот на задолжителна резерва се состои во тоа што ЕЦБ пропишува процент од депозитите во комерци?алните банки ко? банките се должни да го држат како резерва во централната банка: овие средства се наречени “минимална” или “задолжителна” резерва. Со менува?ето на ово? процент (стапката) на задолжителна резерва, централната банка вли?ае на зголемува?е или намалува?е на ликвидноста во банкарскиот систем.

ЕЦБ го употребува системот на задолжителна резерва во основа за две функции:

• Првата функци?а е да ги стабилизира каматните стапки на пазарот на пари, преку вли?ание врз дневните флуктуации на паричната маса.
• Втората функци?а е создава?е структурен недостиг на ликвидност ка? банкарскиот систем, со што се зголемува побарувачката на пари на банките од редовните операции на рефинансира?е, преку кои ЕЦБ полесно управува со каматната стапка на пазарот на пари.

Mерките на ЕЦБ за време на светската економска криза

По избувнува?ето на глобалната финансиска криза, Европската централна банка применувала нов модел за обезбедува?е на ликвидноста на банките, ко? опфа?а три клучни елементи, и тоа:

• Европската централна банка знача?но ги приспособила не?зините редовни операции на рефинансира?е кое што подразбирало зголемува?е на рокот на достасаност на заемите и дозвола на банките за пристап до неограничени ликвидни средства по основната каматна стапка со рок на доспева?е до шест месеци. Ова било исклучителен начин на де?ствува?е, зашто во нормални услови, на аукци?ата се определува сумата на кредитите на ЕЦБ и се остава лицитантите да ?а определат каматната стапка.
• Европската централна банка ?а проширила долгата список на имоти коишто се сметале за прифатливо обезбедува?е (колатерал) на кредитите. Оваа листа ве?е била многу долга пред кризата, но Банката ?а проширила уште пове?е со прифа?а?е на многу широк домен на хартии од вредност.
• На?после, ЕЦБ го зголемила бро?от на дополнителни придружни инструменти коишто биле користени во операциите на рефинансира?е.

Притоа, Европската централна банка се фокусирала кон обезбедува?е неограничена ликвидност преку операциите на отворен пазар, за да овозможи правилно функционира?е на пазарот на пари. На пример, од 9 до 14 август 2007 година, само преку операциите на фино приспособува?е, таа ин?ектирала 335 мили?арди евра во банкарскиот систем на евро-зоната. И покра? големината на овие одговори, финансиската криза кулинирала во есента 2008 година, со колапсот на банката ?Леман брадерс“ (Lehman Brothers). Главна последица на ово? колапс била губе?ето на ликвидноста и на довербата во рамките на ме?убанкарскиот систем. Како последица на тоа, дошло до нагло зголемува?е на преми?ата за ризик, а со тоа и на каматните стапки на ме?убанкарските заеми, по што следувал остар пад на глобалната економска активност. Така, во четвртиот квартал од 2008 и во првиот квартал од 2009 година, реалниот БДП во евро-зоната опаднал за речиси 4,5 процентни бодови, а невработеноста се зголемила за 1,4 процентни бодови за само шест месеци. Во исто време, извозот на стоки кон економиите надвор од Европската уни?а се намалил за 18%, а увозот се намалил за 12,8%. Во тие услови, ЕЦБ интервенирала директно за да ги подобри кредитните услови во конкретни пазарни сегменти. На пример, во периодот од октомври 2008 до ма? 2009 година, Европската централна банка ?а намалила каматната стапка на главните операции на рефинансира?е за дури 325 базични бодови, со што таа изнесувала само 1%. Подоцна, со следната промена од ?ули 2012 година, оваа каматна стапка се спуштила на 0,75% - на?ниското ниво во истори?ата на ЕЦБ. Десет месеци подоцна, на 2 ма? 2013 година, ЕЦБ повторно ?а намалила референтната каматна стапка на ново рекордно ниско ниво од 0,50%.

Понатаму, Европската централна банка вовела низа нестандардни мерки за подобро функционира?е на кредитниот механизам во Евро-зоната:

• Воспоставува?е дополнителни долгорочни операции на рефинансира?е на финансиските институции со зголемен рок на достасува?е. По пропа?а?ето на ?Леман брадерс“, максималниот рок на достасува?е на долгорочните операции на рефинансира?е бил продолжен на 12 месеци. Од 2014 година, ЕЦБ извршила три серии на операции со долгорочно рефинансира?е со рок на достасува?е до четири години при што максималниот износ и каматната стапка биле определени за секо?а банка одделно.
• Промена на променливата каматна стапка во фиксна ка? аукциите со целосна распределба (fixed rate – full allotment) ка? операциите на рефинансира?е. Така, спротивно на нормалната пракса, сите финансиски институции од евро-зоната имале неограничен пристап на ликвидност од централната банка.
• Проширува?е на списокот на дозволени средства прифатливи како подобно обезбедува?е при операциите на рефинансира?е. Ова ги вклучувало, на пример, обезбедените хартии од вредност кои станале неликвидни кога пропаднала банката ?Леман барадерс“.
• Озбедува?е ликвидност во странски валути, на?многу во долари преку лини?ата за своп-трансакции во соработка со Федералните резерви. Оваа мерка била насочена кон поддршка на банкарскиот систем, ко? се соочувал со недостиг на американски долари за време на финансиската криза.
• Воведува?е двостепен систем за надомест на вишокот над задолжителната резерва.
• Гарантирана ликвидност во странска валута, особено во американскиот долар. Од декември 2007 година, ЕЦБ гарантирала дека секогаш кога ?е има побарувачка за американски долари таа побарувачка ?е биде задоволена. Оваа мерка била насочена за да се спречат поголеми флуктуации во девизниот курс на еврото во однос на доларот и да се обезбеди стабилност на девизните курсеви.
• Воведува?е негативни каматни стапки.
• Проширува?е на списокот за учесниците кои можат да учествуваат во операциите. Од 2008 година, ЕЦБ им дозволила на сите институции да учествуваат во операциите на фино приспособува?е.

Така, на 2 ?ули 2009 година, ЕЦБ ?а започнала програмата за дефинитивен откуп на обезбедени обврзници на примарниот и секундарниот пазар, позната како ?Програмата за купува?е обезбедени обврзници“ (Covered Bond Purchase Program - CBPP), а со ко?а ЕЦБ и Евросистемот се обврзале да купуваат покриени обврзници деноминирани во евра и издадени во еврозоната со вкупна вредност од 60 мили?арди евра. Оваа програма траела до 30 ?уни 2010 година и била целосно искористена, а се состоела од купува?е обезбедени обврзници на примарниот и претежно на секундарниот пазар на пари. Не?зината цел била да се оживее пазарот на обезбедени обврзници, ко? е важен финансиски пазар во Европа и голем извор на финансира?е на банките. Со оваа програма биле поддржани погодените пазарни сегменти кои биле зависни од банкарското финансира?е и биле значително погодени од финансиската криза.

Во ма? 2010 година, ЕЦБ ?а започнала Програмата за пазари на хартии од вредност во чии рамки купувала државни обврзници на секундарните пазари. Истовремено, таа ги стерилизирала своите интервенции, нуде??и им на банките неделни каматоносни депозити на износ еднаков на купените државни обврзници. Исто така, ЕЦБ ?а преполовила стапката на задолжителна резерва за 50%, односно од 2% на 1%. На сво?от врв, обемот на оваа програма изнесувал околу 210 мили?арди евра. Во ноември 2011 година, ЕЦБ ?а започнала втората програма на откуп на покриени обврзници. Програмата завршила, како што било планирано, на 31 октомври 2012 година, достигнува??и номинален износ од 16,4 мили?арди евра. Подоцна, по разгорува?ето на должничката криза, ЕЦБ презела две операции на долгорочно финансира?е (во декември 2011 и во февруари 2012 година) со рочност од три години и со вкупен износ од 1 трилион евра. Во ноември 2014 година, во контекст на Единствениот надзорен механизам, ЕЦБ започнала директно да врши супервизи?а над 120 знача?ни институции со учество од речиси 85% во вкупната актива на банките во еврозоната. Во октомври и ноември 2014 година, ЕЦБ лансирала две нови програми - третата програма за откуп на обврзници и програмата за купопродажба на хартии од вредност покриени со колатерал. Во ?уни 2014 година, ЕЦБ об?авила дека ?е доделува четиригодишни заеми со многу ниска каматна стапка, под услов банките да одобруваат кредити за поддршка на реалната економи?а, и тоа: за банките кои покажале пораст на нивните кредити во текот на 12 месеци (до април 2014 година), каматната стапка изнесувала 0%, додека за банките кои покажала намалува?е на одобрените кредити, каматната стапка варирала.

Мерките на ЕЦБ за време на европската должничка криза

Во пролетта 2010 година, Светската финансиска криза зела уште еден замав со епицентар во евро-зоната. Така, почнува??и од ма? 2010 година, дошло до зголемува?е на распонот ме?у приносите на десетгодишните државни обврзници на “проблематичните” зем?и од евро-зоната (Грци?а, Португали?а, Ирска, Шпани?а и Итали?а) и приносот на германската државна обврзница.

Во тие околности, Управниот совет на ЕЦБ решил да интервенира со купува?е на грчки државни обврзници на секундарниот пазар со цел да го намали притисокот, а истовремено да им даде време на зем?ите од евро-зоната да го оформат Европскиот фонд за финансиска стабилност (European Financial Stability Facility, EFSF). Оттука, ЕЦБ ?а лансирала ?Програмата за пазарот на хартии од вредност“ (Securities Markets Programmeme, SMP). Програмата се состоела од интервенции на пазарот на приватни и државни должнички хартии од вредност за да се обезбеди ликвидност во проблематичните сегменти на пазарот. Офици?алната цел на оваа програма била да се врати правилното функционира?е на трансмисиониот механизам на монетарната политика со цел да се одржи ценовната стабилност на среден рок. Ме?утоа, наб?удувано формално, Програмата за пазарот на хартии од вредност не претставувала облик на ?квантитативно олеснува?е“, биде??и ЕЦБ ги стерилизирала своите купува?а на хартии од вредност преку спроведува?е операции за повлекува?е на ликвидноста за истиот износ.

Во ноември 2011, ЕЦБ ?а започнала едногодишната програма, наречена ?CBPP 2“ (Covered Bond Purchase Programme 2) чи?а цел била поттикнува?е на кредитните институции да го задржат или прошират кредитира?ето на своите клиенти и да ги олеснат условите за кредитира?е. Оваа програма во суштина била продолжение на претходната Програма за купува?е на обезбедени обврзници (CBPP). Целната сума на програмата изнесувала 40 мили?арди евра, но до кра?от на програмата биле реализирани само 16,4 мили?арди евра. Заклучно со октомври 2012 година, заедно со реализираниот откуп на обврзници во периодот ?уни 2009 - ?уни 2010 г. (CBPP1), вкупниот реализиран откуп достигнал 100 мили?арди евра.

Заради стабилизира?е на каматните стапки на пазарите на пари и управува?е со ликвидноста во банкарскиот систем, ЕЦБ ?а користела и задолжителната резерва. Стапката на задолжителна резерва на ЕЦБ изнесувала 2%, но во декември 2011 година била намалена на 1%, заради обезбедува?е на дополнителна ликвидност во системот.

На 8 декември 2011 година, ЕЦБ одлучила да спроведе нова група долгорочни операции на рефинансира?е со рок на достасува?е од 36 месеци и со можност за предвремена отплата по една година. Во првата операци?а, спроведена на 21 декември 2011 година, учествувале околу 500 комерци?ални банки бара??и 490 мили?арди евра, додека во втората операци?а, спроведена во февруари 2012 година, околу 800 банки барале 530 мили?арди евра. Во декември 2012 година, ЕЦБ ?а на?авила новата нестандардна мерка - ?Програмата за дефинитивни монетарни трансакции“ (Оutright Monetary Transactions Program). Со неа, ЕЦБ ?а вовела можноста за откуп на државни обврзници на секундарниот пазар, со акцент на државните обврзници со преостанат рок на достасува?е до 3 години. Услов за спроведува?е на оваа програма бил во зем?ата ве?е да се спроведува програма за финансиска стабилизаци?а (EFSM/ESM), односно програма за макроекономско прилагодува?е, ко?а вклучува спроведува?е структурни реформи, намалува?е на фискалните дефицити, намалува?е на задолженоста, и сл. Ваквата условеност била една од главните разлики поме?у оваа програма и програмата за поддршка на пазарот на должнички хартии од вредност (Securities Market Program).

Подоцна, ЕЦБ одлучила да продолжи со главните операции на финансира?е според принципот на целосна распределба по фиксна каматна стапка сè додека има потреба, а на?малку до ?ули 2013 година. На?евидентна последица од ваквите неконвенционални мерки била зголемува?е на билансот на состо?ба на централните банки. Така, во средината на 2012 година, билансот на состо?бата на ЕЦБ го достигнал нивото од 3 000 мили?арди евра.

Сепак, наспроти мерките на ЕЦБ, економи?ата на евро-зоната останала анемична неколку години по избувнува?ето на Глобалната финансиска криза. Со намера да го поттикне заживува?ето на економската активност, на 22 ?ануари 2015 година, ЕЦБ соопштила дека ?е започне со програма за откупува?е државни и корпорациски обврзници, во износ од 60 мили?арди евра, месечно. Спроведува?ето на програмата било предвидено да започне во март 2015 година и да трае сè до септември 2016 година. И по об?авува?ето на оваа одлука, референтната каматна стапка на ЕЦБ останала непроменета на нивото од 0,05%, како и маргиналните каматни стапки на кредитите и на депозитите, кои останале на нивото од 0,3% и -0,2%, соодветно.

Надворешни врски

• Офици?ална страница на ЕСБ
• Europedia: Guide to European policies and legislation
• Факти за ЕЦБ Архивирано на 25 април 2013 г.
• Дирекци?а за европске интеграци?е
• International UNESCO Education Server for Civic, Peace and Human Rights Education Архивирано на 14 ?уни 2017 г.