Полска

Република Полска
Република Полска; Rzeczpospolita Polska
Знаме	Грб
	Гесло: Бог, чест, татковина
	Химна: ?Домбровска мазурка“; (Mazurek D?browskiego) ;
	Местоположбата на Полска (темнозелена)百度凤凰网汽车导购：随着国内人均收入的不断增长，加之人们对于便捷出行的需求也更加强烈，购买汽车对于个人还是家庭来说，购买一款10万左右的车型已经不再是什么特别重大的事情了。 – на Европскиот континент (lсветлозелена и темносива); – во Европска уни?а (lсветлозелена) — [Легенда] Местоположбата на Полска (темнозелена) – на Европскиот континент (lсветлозелена и темносива); – во Европска уни?а (lсветлозелена) — [Легенда]
Главен град; (и на?голем)	Варшава; 52°13′N 21°02′E? / ?52.217°N 21.033°E
Службен ?азик	полски
Демоним	Пол?ак, Пол?ачка
Уредува?е	Парламентарна република
Законодавство	Парламент
пристапила во ЕУ	1 ма? 2004
Површина
Население
БДП (ПКМ)	проценка за 2024 г.
БДП (номинален)	проценка за 2024 г.
?иниев коеф. (2020)	27.2; низок
ИЧР (2024)	▲ 0.890; многу висок · 36та
Валута	Полска злота (PLN)
Часовен по?ас	CET (UTC+1)
Се вози на	right
НДД	.pl
	Страница; poland.pl
Повик. бр.	+48
а.	^a The area of Poland, as given by the Central Statistical Office, is 312,679 km2 (120,726 ми), of which 311,888 km2 (120,421 ми) is land and 791 km2 (305 ми) is internal water surface area.
б.	^b The adoption of Christianity in Poland is seen by many Poles, regardless of their religious affiliation or lack thereof, as one of the most significant events in their country's history, as it was used to unify the tribes in the region.

Република Полска (Жечпосполита Полска, полски: Rzeczpospolita Polska, Жечпосполита Полска) — зем?а во Средна Европа ко?а се нао?а поме?у Германи?а на запад, Чешка и Словачка на ?уг, Украина и Белоруси?а на исток и Балтичкото Море, Литвани?а и Руси?а на север. Полската држава е стара преку 1.000 години. Во XVI век, уни?ата Полска-Литвани?а била на?богатата и на?мо?ната зем?а во Европа. На 3 ма? 1791, Полска-Литвани?а го ратифицира првиот устав во Европа. Набрзо потоа, Полска престанува да постои 123 години, заради тоа што е разделена ме?у не?зините соседи Руси?а, Австри?а и Пруси?а. Полска повторно се изборува за независност во 1918 г. Во 1989, на првите делумно слободни избори во Полска по Втората светска во?на, победува движе?ето Солидарност, а поразени се полските комунистички владетели. Во 1999 Полска се приклучува кон НАТО, а во 2004 станува и членка на Европската уни?а. Претседател e Андже? Дуда (пол. Andrzej Duda), а премиер e Матеуш Моравецки (пол. Mateusz Morawiecki).

Главен град на Полска е Варшава (пол. Warszawa). По површина зафа?а 312.679 км², а брои население од 38.500.000 жители.

Истори?а

Праистори?а

Реконструкци?а на населба од бронзено време, Бискупин, околу 700 п.н.е.

Историчарите дошле до согласност дека во доцниот период на антиката, многу различни етнички групи ?а населувале територи?ата денес позната како ?Полска“. Точноста на етничките групи не е сосема позната и е тема на дискусии ме?у историчарите. Една од на?значаjните праисториски археолошки локации во Полска е бискупската утврдена населба (денес реконструирана како музе?) ко?а датира од времето на лусатската култура од раната железно доба, пред околу 700 п.н.е.

П?астка династи?а

Полска почнала да се формира како стабилна единица и територи?ална целост во средината на X век под водство на п?астката династи?а. Првиот документиран полски водач бил М?ешко I, бил покрстен во 966 прифа?а??и го христи?анството како нова државна религи?а. Во XII век Полска се распаднала на неколку помали државички. Во 1320 година, Владислав I станал крал на обединетата Полска. неговиот син Казимир III, е запамтен како еден од на?големите полски кралеви.

За време на ово? период, Полска била центар за миграци?а на Евреите.

На?големиот противник на полската држава во Западна Европа биле рицарите од Тевтонскиот ред, кои владееле со Летони?а, Естони?а и Пруси?а. Во 1410 година се дошло до во?на во ко?а Полско-литванската Државна Заедница излегла како победник. Полските гра?ани се гордееле со парламентарниот систем ко? бил воведен во државата и ко? се одликувал со големи слободи и покра? тоа што постоела една привилегирана класа ко?а имала власт да вли?ае врз изборот на владетелот.

Полско-литванска Државна Заедница

Околу 1600 година Варшава станала престолнина на Полска. Во периодот од 1605 до 1610 година, Пол?аците на двапати ?а окупирале Москва. Воделе во?ни и со Шведска и Османлиското Царство, што довело до слабее?е на државата. Во средината на XVII век избувнало востанието на Козаците, кои биле предводени од страна на Богдан Хмелницки. Веднаш по ова, започнале во?ните со Османлиското Царство, Руси?а, Шведска, Трансилвани?а и Пруси?а. Полска изгубила пове?е од една третина од своето население. Како споредба, многу помалку за разлика за време на Втората светска во?на. Во следните години, поради слабее?ето на државата, Полска била принудена да биде ставена под капакот на Руси?а.

Поделби на Полска

Овие причини довеле до полн пропаст на Полска. Така, во 1772 година била извршена првата поделба на Полска од страна на Пруси?а, Руси?а и Австри?а, зазема??и ? 30% од целата територи?а. Во 1793 година Полска била по вторпат разделена од страна на Пруси?а и Руси?а, зазема??и ? 200.000 км² со четири милиони жртви. Во 1794 година избувнало востание во Краков, преку кое востание било извршена третата поделба на Полска. Следната, 1795 година, Полска била избришена од картата на Европа, губе??и ?а сво?ата независност сè до Првата светска во?на. При тоа заграбува?е, полските територии биле поделени во три зони: руска, австриска и пруска. Голем бро? од полското население емигрирале во Хамбург, Дрезден, Истанбул и Париз. Во во?ската на Наполеон биле вклучени голем бро? на полски емигранти. По победата на Наполеон Бонапарт, во 1807 година било создадено Варшавско кнежевство кое постоело до 1815 година.

Република Полска

Во Првата светска во?на германската и австроунгарската во?ска го зазеле рускиот дел од Полска и во 1916 г. го основале Кралството Полска, кое силите на Антантата не го признале. На 3.11.1918 г. во Лублин била прогласена независна Република Полска, ко?а добила ме?ународно признание со мировниот договор во Верса? (18.6.1919 г.). Во 1918 г. ? била приклучена и Велика Полска, а од Германи?а добила коридор до Балтичкото Море; Гда?ск е прогласен за слободен град под заштита на Лигата на народите и во царинска уни?а со Полска: полската во?ска на 9.10.1920 г. го окупирала Вилнус и ?угоисточниот дел од Летони?а, а за кусо време навлегла длабоко во Украина и го зазела Киев. По Полско-советската во?на (април-октомври 1920 г.) со мировниот договор во Рига (18.3.1921 г.) добила големи делови од Белоруси?а и Украина, а по референдумот во 1921 г. и Горна Шлеска (дотогаш германска), а по германската окупаци?а на Чехословачка (1938 г.) и северниот дел од Морави?а по должината на реката Олша. На 12.5.1926 г. генералот ?ожев Пилсудски извршил државен удар и воспоставил диктатура. Во март 1939 г. Полска ги одбила германските бара?а за приклучува?е на Гда?ск кон Германскиот Ра?х и за воспоставува?е патен и железнички коридор преку своите територии. Со таен протокол на Германско-советскиот договор за ненапа?а?е (28.3.1939 г.) Хитлер и Сталин се договориле за четврта поделба на Полска.

Втора светска во?на

Со нападот на Германи?а врз Полска (1.9.1939 г.)почнала Втората светска во?на. На 17.9.1939 г. од исток во зем?ата навлегла и Црвената арми?а и ?а освоила Белоруси?а и западна Украина. При германскиот напад врз СССР (22.6.1941 г.) Хитлеровата во?ска ?а освоила цела Полска. Западните делови се вклучени во Германскиот Ра?х, а на преостанатата територи?а е воспоставен генерален гувернат ко? веднаш почнал со истребува?е на Евреите и Пол?аците во концентрациони логори. Наспроти насилството, во Полска де?ствувале две ослободителни движе?а: Татковинска во?ска под водство на бегалската влада во Лондон и Народната во?ска под водство на Народната работничка парти?а. Кога во летото 1944 г. Црвената арми?а навлегла речиси до Варшава, Татковинската во?ска на 1.8.1944 г. почнала востание под водство на генералот Тадеуш Коморовски. По два месеци жестоки борби Германците го задушиле востанието, а Црвената арми?а не дошла да помогне и во Варшава влегла дури на 17.1.1945 г. До кра?от на ?ануари 1945 г. ?а зазела целата територи?а на Полска, а врз основа на Договорот во ?алта (11.2.1945 г.) во ?уни 1945 г. била основана коалициона влада на националното единство. Со Постдамската деклараци?а (2.8.1945 г.) со?узниците ги определиле новите полски граници: на исток границата ?а повлекле по должината на т.н. Керзонова лини?а (во Полско-советската во?на 1920 г. ?а предложил британскиот државник ?ор? Н. Керзон), така што Полска изгубила голем дел од своите територии, а во замена ги добила дотогашните германски области источно од Одра и Ниса.

Соци?алистички период

На изборите во ?ануари 1947 г. победиле левичарските партии, а во 1948 г. Полската работничка парти?а и Полската соци?алистичка парти?а се обединиле во Полска обединета работничка парти?а (ПОРП). Во времето кога не?зин претседател бил Владислав Гомулка (1943-1948 г.) се обиделе да определат сво? правец на соц?алистички развиток (без присилна колективизаци?а на зем?ата, средени односи со Католичката црква), но Гомулка бил отстранет, а на чело на парти?ата бил поставен Болеслав Берут (1948-1956 г.), близок на Сталин, за да спроведе советизаци?а на Полска. На 22.7.1952 г. е донесен нов устав со ко? Полска била преименувана во Народна Република Полска. На 14.5.1955 г. осум соци?алистички држави во Варшава потпишале договор за при?ателство, соработка и заемна помош (Варшавски пакт). По работничкото востание во Позна? во 1956 г., кое властите го задушиле во крв, раководството на ПОРП повторно го презел рехабилитираниот В. Гомулка (до 1970 г.). Поради сè поголемата стопанска криза и отпорот кон монополот на власта на ПОРП, во средината на 70-тите години почнале да се создаваат нелегални противнички групи, а со изборот на краковскиот надбискуп Карол Во?тила за папа Иван Павле II (16.10.1978 г.) многу се засилила моралната сила на Католичката црква, иако и дотогаш била важен носител на полската национална свест. Во работничките безреди?а во 1980 г., ме?у другото, работниците барале создава?е на независен синдикат. Тоа му успеало на 31.8.1980 г. на мо?ниот синдикат Солидарност (Solidarno??: 8 милиони членови) под водство на Лех Валенса. Острите спорови ме?у ПОРП и Солидарност со државен удар биле прекинати од генералот Во??ех ?арузелски (13.12.1981 г.), но то? не успеал да ?а порази демократската опозици?а, ниту да го сопре назадува?ето на стопанството.

Парламентарна република

Политиката на ?перестро?ка“ во времето на Михаил Горбачов (1985-1991 г.) ?а за?акнала положбата на реформистите во ПОРП, така што во 1988 г. овозможила преговори ме?у владе?ачката ПОРП и опозици?ата, заедно со забранетата Солидарност. На првите парламентарни избори за Се?мот на 4 и 18.6.1989 г. ПОРП добила 173 места, а Солидарност 161. Тадиуш Мазов?ецки стана претседател на владата, а на претседателските избори (25.11. и 9.12.1990 г.) победи Лех Валенса. Со уставните измени од 31.12.1989 г. Полска е преименувана во Република Полска и на 18.11.1992 г. е донесен привремен устав, а на 25.5.1997 г. со референдум сегашниот устав. Полска и Германи?а на 14.11.1990 г. потпишаа договор за границите ме?у двете држави со ко? е потврдена неменливоста на границите на Одра и Ниса, а од 17.6.1991 г. и договор за добрососедски односи и соработка. На 26.10.1991 г. Полска и СССР потпишаа договор за повлекува?е на советската во?ска од Полска до кра?от на 1993 г. Во ноември 1991 г. Полска стана членка на Советот на Европа, на 1.2.1994 г. придружна членка на ЕУ, а на 8.4.1994 г. службено побара зачленува?е во ЕУ, во 1996 г. е примена во ОЕЦД, а на 12.3.1999 г. заедно со Чешка и Унгари?а била примена во НАТО. Во 1998 г. Полска почна преговори со ЕУ за зачленува?е во уни?ата и на 1.5.2004 г. стана полноправна членка на ЕУ.

Географи?а и клима

Полската територи?а се протега на неколку географски региони. На северозапад се нао?а балтичкото кра?бреж?е. Ова кра?бреж?е е богати со неколку езера и дини. Централниот дел на Полска зазема дел од Северноевропската Низина. Тука се нао?аат комплекси на езера ме?у кои: Померанско Езеро, Големо Полско Езеро и Кашупско Езеро. На ?угот на зем?ата се нао?а планинскиот дел од Полска, ме?у кои се нао?аат Карпатите и Татрите.

Местоположба и рел?еф

Полска се нао?а на североисточниот раб на Средна Европа ме?у ?ужниот брег на Балтичкото Море на север и Карпатите на ?уг. Речиси половина од територи?ата на државата ?а зафа?а околу 500 км широката Германско-полска низина на север. Северниот дел припа?а на областа на тални морени од последната, виселска глаци?аци?а (Помор?е, Мазури?а). Преовладуваат брановити платоа со тални морени, голем бро? езера и мочуришта во ниските области. Кон ?уг се завршува со низа челни морени од виселската глаци?аци?а, кои во облик на долги, шумовити вериги се протегаат од запад кон исток (на?висок врв Биерица, 329 м). Пред нив се нао?а широк предел од предледнички песочни плавини (т.н. сандери) со папрадници и борови шуми (на пр. Bori Tuhnolskie), а кон ?уг следат широки, на дното влажни, прадолини од некогашните леднички реки што течеле по должината на работ на ледената покривка кон запад, особено Варшавско-берлинската прадолина. Областа на средишна Полска се состои од малку брановити моренски наноси од постариот ме?уледен период; сво?ствено е сменува?ето на брановити платоа од иловични, тални морени и сушни, помалку плодни од песочните плавини (Големополска, Ку?ави?а, Мазури?а). ? од моренските области рел?ефот постепено се издига кон среднополските висови, кои според своето создава?е се дел од некогашните Харцински Планини, покриени со хоризонтални насло?ки од мезозо?ски карпи и прапор. Постарата подлога излегува на површината во вид на изразити структурни скалила, на дното на речните долини и на одделните ниски брегови, на пр. Светокришки Планини (612 м). Широката долина на Вислa ги дели на Шлеска на запад и на Лублинска Висорамнина на исток. На?високиот дел на средногорскиот по?ас во Полска се Судетите, грамадни планини на границата со Чешка (на?висок врв Сниешка, 1602 м), кои релативно стрмно се спуштаат кон Средношлескиот басен составен од прапор. Во северното поднож?е на Карпатите се нао?а пространата Шлеска Котлина со богати нао?алишта на камен ?аглен. Во северниот дел е покриена со прапор, многу е индустри?ализирана и густо населена, а во источниот дел е исполнета со песочни наноси и е ретко населена. Од неа кон ?уг постепено се издига предгор?ето на Карпатите; прво средногорските Бескиди (на?висок врв Баб?а Гора, 1725 м), градени од мезозо?ски варовник и флиш, а на кра?ниот ?уг високите Татри (на?висок врв Риси, 2.499 м) од гранит и метаморфни карпи.

Политички систем

Полска е демократи?а со претседател како шеф на државата и со устав ко? е усвоен во 1997 година. Владината структурата е составена од Советот на министри и премиерот како претседател на владата. Претседателот го назначува кабинетот по предлог на премиерот. Претседателот на Полска се избира на претседателски избори за мандат од пет години. Собранието на Полска е дводомно, па така има собрание кое се состои од 460 пратенички места и Сенат.

На парламентарните избори од 2001 година убедлива победа остварила полската левица, со добиени над 40% од гласовите, но потоа таа освоила помалку од 10% на изборите одржани во 2005 година. Тогаш, на?многу гласови освоила парти?ата на близнаците Лех и ?арослав Качи?ски ?Право и правда“ (27%), а на второто место била централно-десничарската парти?а ?Гра?анска платформа“ предводена од Доналд Туск, ко?а освоила 24% од гласовите. Притоа, ме?у овие две партии се по?авиле големи спротивности, така што парти?ата ?Право и правда“ морала да формира малцинска влада на чие чело застанал премиерот Казим?еж Мар?инк?евич.^[5]

На претседателските избори во 2005 година се водела борба ме?у Доналд Туск и Лех Качи?ски. По првиот круг, Туск водел со освоени 36,3% од гласовите, а Качи?ски освоил 33,1%, но во вториот круг победил Качи?ски, со освоени 54% ог гласовите наспроти 46% на Туск.^[6]

На парламентарните избори во 2007 година парти?ата ?Гра?анска платформа“ освоила 41,5% од гласовите и заедно со Полската народна парти?а формирала влада со Туск како премиер. Во то? период, претседателот Лех Качи?ски ставил вето на поголем бро? закони донесени од страна на владата на Туск, ко? повел неколку неуспешни иници?ативи за ограничува?е на правото на вето на претседателот. Во 2010 година, по смртта на претседателот Качи?ски биле организирани вонредни избори при што за нов претседател бил избран дотогашниот претседател на парламентот Бронислав Коморовски, победува??и го ?арослав Качи?ски, братот-близнак на погинатиот претседател. И на парлментарните избори во 2011 година повторно победила парти?ата ?Гра?анска платформа“, а на претседателските избори во 2015 година победил кандидатот на парти?ата ?Право и правда“ Андже? Дуда. Во октомври истата година се одржале парламентарни избори на кои победила парти?ата ?Право и правда“.^[7]

По поразот на претседателските избори во ма? 2011 година, парти?ата ?Гра?анска платформа“ назначила пет судии на Уставниот суд, иако само на тро?ца им истекувал мандатот. Сепак, по изборите, новиот претседател Андже? Дуда не ги потпишал указите за изборот на петте судии, а по октомвриските избори, парламентот, во ко? доминирала коалици?ата предводена од ?Право и правда“ го поништил изборот на сите петмина судии и на нивното место поставил пет нови. Ме?утоа, оваа одлука била поништена од самиот Уставен суд, со што Полска влегла во уставна криза. Како одговор на тоа, Се?мот донел измени во Законот за уставниот суд, со ко? било предвидено двотретинско мнозинство во одлучува?ето на судот. И оваа одлука ?а поништил Уставниот суд, но владата одбила да ?а спроведе. Наспроти масовните протести ширум Полска, владата предводена од ?Право и правда“ донела неколку закони со кои ги контролирала медиумите и ?авното обвинителство, а полици?ата добила поголеми овластува?а за прислушува?е. Како реакци?а на тоа, Европскиот парламент донел деклараци?а со ко?а се барало почитува?е на одлуките на Уставниот суд, а врз основа на тоа Европската комиси?а започнала процедура за заштита на владее?ето на правото.^[8]

Административна поделба

Моменталната административна поделба на Полска е врз основа на во?водства или административна единица и се засновани врз историските полски региони, а додека тие создадените во текот на минатите две декади (сè до 1998) се именувани според поголемите градови во тоа во?водство. Административната власт на ниво на в о?водство (административна единица) е поделена поме?у во?вода ко?што е назначен од владата и избрано регионално собрание (Sejmik) ко? назначува маршал.

Во?водствата се поделени на пов?ати или области и овие се поделени на гмини или општини. Моментално Полска има 16 во?водства, 379 области и 2.478 општини.

Во?водство		Главен град и градови
	на полски	Главен град и градови
[[Големополско	Големополско]]	Wielkopolskie	Позна?
Ку?авско-поморско	Kujawsko-Pomorskie	Бидгошч / Тору?
Малополско	Ma?opolskie	Краков
Ло?ско	?ódzkie	Ло?
Долношлеско	Dolno?l?skie	Вроцлав
Лублинско	Lubelskie	Лублин
Лубушко	Lubuskie	Гожув В?елкополски / Желона Гора
Мазовско	Mazowieckie	Варшава
Ополско	Opolskie	Ополе
Подласко	Podlaskie	Б?алисток
Поморско	Pomorskie	Гда?ск
Шлеско	?l?skie	Катовице
Поткарпатско	Podkarpackie	Жешув
Светокришко (Свет Крст)	?wi?tokrzyskie	Келце
Вармиско-мазурско	Warmińsko-Mazurskie	Олштин
Западно поморско	Zachodniopomorskie	Шче?ин

Стопанство

Воз произведен во фабриката Песа во Бидгошч

Полската економи?а се смета за една од на?здравите посткомунистички економии, со раст на БНП од 6,1%. По падот на комунизмот, Полска имплементира политики на либерализаци?а на економи?ата и денес е пример за тоа како успешно да се излезе од процесот на транзици?а.

Приватизаци?ата на малите и средни претпри?ати?а и либералните закони овозможило разво? на приватниот сектор. Исто така приватизаци?ата на осетливите сегменти на полското општество, како челик, железница и слично успешно се имплементирало до 1990 до денес.

Полска има висок бро? на приватни фарми во зем?оделскиот сектор, со потенци?ал да стане водач во производството на храна во ЕУ.

Индустри?а

Ме?у 1949 и 1955 г. била извршена брза индустри?ализаци?а според советскиот пример при што биле создадени големи центри на тешката индустри?а во Горна Шлеска (на пр. железарницата ?Ленин“ и покра? нив градот Нова Хута), Ченстохова, Сталова Вола, Остовиец Свиетокржиски. Во рамките на централизираното стопанство се развивале металската индустри?а, бродоградбата, електротехничката индустри?а, а на индустри?ата за стоки за широка потрошувачка поголемо внимание ? било посветено дури во 70-тите год. На?големи индустриски области се Горна Шлеска, ме?у Ополе и Краков, Ло?, Вроцлав и Варшава, а во северниот дел ме?у Гда?ск, Тору? и Бидгошч. Црната металурги?а (5,44 милиони тони сурово железо и 9,11 милиони тони челик) поголемиот дел е од нао?алиштата на камен ?аглен во Горна Шлеска (Нова Хута, Краков, Катовице, Хорзов, Битом, Гливице), покра? некогашните рудници за железна руда (Ченстохово, Остовиец Свиетокржиски, Сталова Бола), во Вроцлав, Позна?, Варшава и Шче?ин. И обоената металурги?а е концентрирана во Горна Шлеска, со топилниците за бакар, олово и цинк (Катовице, Легника, Олкуж, Хрзанов и др.). Важно место заземала и машиноградбата, на?многу индустри?ата за фабрички и рударски машини како и енергетски направи, ко?а порано го снабдувала големиот пазар на СЕВ, но по неговото распа?а?е западна во криза поради тешкотиите при пробива?ето на западните пазари. Главни центри се Варшава, Позна?, Краков, Вроцлав, Гда?ск, Келце. Фабриките за локомотиви се нао?аат во Позна?, Вроцлав и Островиец, а на вагони во Хорзов, Стараховица, Лублин, а на камиони во Стараховица, Лублин и Тихом, за автобуси - во Санок, за трактори во Варшава (фабриката ?Урсус“). Во Гда?ск, Гди?а и Шче?ин се нао?аат бродоградилиштата, но тие се соочи?а со тешкотии. Електротехничката индустри?а се нао?а во Варшава, Вроцлав и Елблонг (6,79 милиони телевизори, 1,0 милиони фрижидери и замрзнувачи и 881.000 машини за пере?е). Хемиската индустри?а ги користи пред с? обилните домашни суровини; главни центри се Ло?, Позна?, Виров, Гда?ск, Шче?ин и Буско-Здрух. На?развиена е базната хемиска индустри?а (кокс, сулфур, солна киселина, натриум хидроксид и др.). Фабриките за вештачки ?убрива (2,4 милиони тони) се нао?аат во Тарнув, Позна?, Пулава и Шче?ин. Фабриките за вештачки и синтетички влакна се нао?аат во ?еле?а Гура, Томашов, Мазов?ецки, Ходаков, Ло?, Шче?ин и Тору?. На?големи се рафинериите во Плоцк и Гда?ск. Фармацевтската индустри?а се нао?а во Варшава, Краков, Ло? и Гда?ск. Големо значе?е има текстилната индустри?а со традиционалниот центар во Ло? и околината, каде што е концентрирана преработката на памук. Преработката на волна е концентрирана во ?ужниот дел на Полска (Б?елско-Б?ала, Камиена, Вапиеница) и во Б?алисток. Во целата држава е распостранета прехранбената индустри?а ко?а главно произведува за домашниот пазар (фабрики за ше?ер, пиварници, фабрики за алкохолни пи?алаци и др.). Од другите индустриски гранки се развиени и дрвната индустри?а и индустри?ата за харти?а (особено на С), тутунската, гумарската (Позна?, П?астов кра? Варшава), цементната, стакларската (во Шлеска) и керамичката индустри?а (Цм?елов, Хо??еж и Валбрзих).

Туризам

На?голем бро? странски туристи ги посетуваат Варшава и Краков, а Ченстохова е трето по големина место за поклонение во Европа (околу 5 милиони поклоненици годишно). Центрите за зимски спортови се на планините на ?уг, пред с? Закопане во Високите Татри. С? пове?е се посетени летувалиштата на Балтичкото Море (Швиноу?ш?е, М?ен?издро?е, ?ехорце, Колобжег, Устка, Леба, Сопот). Привлечни се и езерата во Помор?е и во Мазури?а, како и околу 30 ба?и низ целата држава (на пр. Шавница во Бескидите, Криника, ?елени?а Гора, Циехоцинек ка? Тору? со солени извори, итн.). Во 2003 г. Полска ?а посетиле 48,74 милиони странски туристи, на?многу од Германи?а од каде доа?аат голем бро? еднодневни туристи (за пазарува?е).

Население, ?азик и религи?а

Население

Со своите 38.116.000 жители, Полска е осма на?голема држава во Европа и шеста на?голема држава во ЕУ. Густината на населението е околу 122 жители на километар квадратен.

Во истори?ата, Полска била држава со пове?е националности и религии. Пред Втората светска со?на, Полска имала околу 3 милиони Евреи, а после холокаустот има само 300.000 Евреи. Исто така со промената на границите, различноста на населението значително се намалила. Според пописот во 2002 година, 98% од населението се из?аснило како Пол?аци, додека 471.500 се из?асниле со други националности, а 774.900 не се из?асниле. На?големо малцинско население во Полска се Шлезите, па потоа следат Германците, Белорусите, Украинците, Литванците, Русите, Ромите, Лемкосите, Словаците, Чесите и Татарите.

п р у На?големи градови во Полска Извешта? на Главниот Уред за Статистика за 2015
	Бр.		Во?водство	Нас.	Бр.		Во?водство	Нас.
Варшава Краков	1	Варшава	Мазовско	1.735.442	11	Б?алисток	Подласко	295.459	Ло? Вроцлав
	2	Краков	Малополско	761.873	12	Гди?а	Поморско	247.820
	3	Ло?	Ло?ско	706.004	13	Ченстохова	Шлеско	230.123
	4	Вроцлав	Долношлеско	634.457	14	Радом	Мазовско	217.201
	5	Позна?	Големополско	545.680	15	Соснов?ец	Шлеско	209.274
	6	Гда?ск	Поморско	461.489	16	Тору?	Ку?авско-поморско	203.158
	7	Шче?ин	Западнопоморско	407.180	17	Келце	Светокришко	198.857
	8	Бидгошч	Ку?авско-поморско	357.652	18	Жешув	Поткарпатско	185.123
	9	Лублин	Лублинско	341.722	19	Гливице	Шлеско	184.415
	10	Катовице	Шлеско	301.834	20	Забже	Шлеско	177.188

?азик

Полскиот ?азик е член на групата на западнословенски ?азици од фамили?ата на словенски ?азици. То? е службен ?азик во Полска. До скоро, рускиот се учел како втор ?азик, но денес е заменет со англиски и германски ?азик.

Религи?а

Верници во Полска

Христи?ани	?	92,2 %
Атеисти	?	6,9 %
Други	?	0,9 %

Поради холокаустот и Втората светска во?на, Полска стана скоро хомогена католичка држава. Пове?ето од Пол?аците, околу 90% се католици. Полска е една од на?религиозните држави во Европа. Покра? католиците, во Полска има и полски православни христи?ани (околу 506.800), протестанти (околу 150.000), ?еховини сведоци (126.827), и различни помали религиозни групи.

Слободата на религиозната определба е загарантирана со уставот на Полска од 1989 година.

Култура

Полската култура била под вли?ание на Источна и Западна Европа. Денес, ова вли?ание се препознава преку архитектурата, фолклорот и уметноста. Полска дала многу знача?ни историски личности како: Папата ?ован Павле II, Мари?а Кири, Никола Коперник и Фредерик Шопен. Филмската индустри?а има вклучено доста Пол?аци, преку глумци и режисери, како: Роман Полански, Андже? Ва?да, Збигниев Рибчински, итн.

Полска како тема во уметноста и во популарната култура

?Полски во?ник“ - песна на полскиот поет Владислав Бо?евски.^[9]
?За Полска слабата“ - песна на полскиот поет Антони Слонимски од 1942 година.^[10]
?Полска во моето срце“ (Poljska u mom srcu) - песна на хрватската група ?Азра“ (Azra) од 1981 година.^[11]

Разгледници

Поврзано

Наводи

↑ ?GINI Index for Poland“. 17 October 2016. Посетено на 25 April 2017. Наводот journal бара |journal= (help)
↑ ?2015 Human Development Report“ (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Посетено на 14 December 2015.
↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име CSO_2008.
↑ Disruptive Religion: The Force of Faith in Social-movement Activism. Books.google.com. Посетено на 9 September 2013.
↑ Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 75-76.
↑ Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 76.
↑ Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 76-77.
↑ Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 77-78.
↑ Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 107-108.
↑ Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 49.
↑ Azra - Poljska u mome srcu (пристапено на 12.1.2017)

Надворешни врски

Пове?е за Poland на збратимените проекти на Википеди?а
	Дефиниции и преводи на Викиречник ^?
	Податотеки на Ризницата ^?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет ^?
	Новинарски известува?а на Викивести ^?
	Мисли на Викицитат ^?
	Изворни текстови на Викиизвор ^?
	Прирачници на Викикниги ^?
^?	Информации за патува?е во Википатува?е ^? ^?

Општо

Полски национален портал Архивирано на 29 октомври 2008 г.
Полски информации Архивирано на 25 февруари 2008 г.
Министерство за надворешни работи
Шеф на државата и кабинетот Архивирано на 15 октомври 2008 г.
?Светска книга на факти“ на ЦИА — запис за ?Полска“ (англиски)
Полска Архивирано на 18 март 2015 г.
Полска на Curlie (англиски)

Патува?е

Полско наследство Архивирано на 24 ?уни 2011 г.

Фотографии

Слики од Полска Архивирано на 16 ?уни 2008 г.

[1] ?GINI Index for Poland“. 17 October 2016. Посетено на 25 April 2017. Наводот journal бара |journal= (help)

[HDI-2] ?2015 Human Development Report“ (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Посетено на 14 December 2015.

[CSO_2008-3] Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име CSO_2008.

[4] Disruptive Religion: The Force of Faith in Social-movement Activism. Books.google.com. Посетено на 9 September 2013.

[5] Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 75-76.

[6] Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 76.

[7] Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 76-77.

[8] Мирослав Саздовски, ?Евроскептицизмот на?де ново упориште - Полска“, Економи?а и бизнис, година 18, бро? 217/218, ?ули/август 2016, стр. 77-78.

[9] Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 107-108.

[10] Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 49.

[11] Azra - Poljska u mome srcu (пристапено на 12.1.2017)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

烛光晚餐是什么意思	湿疹用什么药膏最好	认知是什么	迪拜为什么那么有钱	为什么会有床虱
腿肿脚肿是什么病的前兆	幼字五行属什么	梦见自己拉屎是什么意思	破除是什么意思	木加一笔变成什么字
主动脉壁钙化是什么意思	吃什么东西涨奶最快	备孕需要补充什么	梦见自己结婚了是什么征兆	手痒是什么原因
什么是hpv感染	白牌车是什么身份	黄褐斑是什么样的图片	十二生肖分别是什么	什么是尿崩症

菊花代表什么象征意义hcv8jop0ns9r.cn	赭是什么颜色hcv7jop9ns1r.cn	52年属什么生肖hcv9jop4ns2r.cn	什么是豆制品aiwuzhiyu.com	0.618是什么意思hcv8jop7ns8r.cn
睡觉脚麻是什么原因hcv7jop6ns3r.cn	infp是什么意思hcv9jop0ns2r.cn	悲欢离合是什么意思hcv7jop6ns2r.cn	什么是天体hcv7jop4ns6r.cn	甲状腺什么原因引起的hcv9jop3ns5r.cn
结晶体是什么意思hcv8jop0ns9r.cn	前列腺是什么原因引起的hcv9jop3ns6r.cn	小孩自闭症有什么表现bfb118.com	什么原因导致荨麻疹hcv9jop3ns3r.cn	3月12号是什么星座xianpinbao.com
石灰是什么hcv9jop8ns3r.cn	不作为是什么意思hcv8jop7ns0r.cn	苹果越狱是什么意思啊hcv8jop8ns3r.cn	敖虫读什么hcv8jop2ns5r.cn	狐狸是什么科hcv8jop0ns9r.cn